1-тапсырма. Мәтінді мұқият оқыңыз. Қазақтар – ежелден көшпелі халық, Көк Түріктің ұрпақтары.Территориясы Алтайдан Каспийге дейінгі үлкен аумақты алып жатыр. Ежелгі көшпенділердің мұрасын сақтаған, қазақ халқының мәдениеті салт-дәстүр мен жора-жоралғыларға бай келеді. Қазақ қауымының осы күнге дейін сақтап келе жатқан баспана түрі - киіз үй. Киіз үй – көшуге қолайлы, жиналып-құрастырмалы, жазда-салқын, қыста-жылы баспана. Бұл ағаштан, әртүрлі үй жануарларының терілерінен жасалады. Киіз үй қанатына байланысты, алтықанатты, он екі қанатты және т.б. атаулармен аталады. Бұрынғы кездері ақсүйектер, байлар, билер мен хан, патшалар өздерінің ордаларында яғни, үлкен киіз үйлерде өмір сүрген. Бұл қазақ халқының бай болғанының нышаны. Қазақ халқының ең қадірлі ұғымдарының бірі - шаңырақ. Шаңырақ сөзін әр түрлі мағынада қолданады. Мысалы: «Әке-шаңырақтың негізгі тірегі», бұл тіркесте шаңырақ сөзі «отбасы» ұғымын білдіріп тұр. Сонымен қатар, шаңырақ - киіз үйдің тірегі, төбесі. Қазақ халқында шаңырақ-киелі ұғым ретінде қалыптасқан және ол туралы әртүрлі мақал-мәтел, тыйым сөздер көп кездеседі.
Ежелден келе жатқан қалыптасқан қонақжайлылық қанымызға сіңіп кеткен. «Тас түскен жеріне ауыр, қонақ қонған жеріне ауыр» демекші, қазақтар өздеріне қарағанда, қонақтардың жағдайын көбірек ойлаған. Үй иесі үйіндегі қонақтың кеткенінше, барлық қажеттілігін әкеліп, денсаулығына жауап беретін болған. Бұл қазақтардың қонақжайлылығының айқын бейнесі. Қазақ еліне,тарихына қызығатын әрбір адам алдымен, қазақтардың салт-дәстүрлері жайлы білуі шарт. Қазақтарда салт - дәстүрдің түрлері өте көп. Ол әр түрлі жағдайларға байланысты, тақырыптарға сай әрбір қазақ жадында сақталып қалған. Мысалы: «Қыз ұзату», «Жар-жар», «Шілдехана», «Тұсаукесер», «Сүндет той». Бұл салт-жоралғылардың өзіндік ерекшелігі мен мән - мағынасы бар. Ежелден келе жатқан бұл дәстүр қазірге дейін сақталып келеді. Қазақ халқында өзін - өзі ұстай білу ережелері де аз емес. Бұл қатарға «тыйым сөздерді» айтуға болады . Тыйым сөздер – деп жасауға болмайтын іс -әрекеттерді айтады . Оларға: "Дастарқан үстінде қатты сөйлеме"; "Қажетсіз сөзді айтпа"; "Нанды баспа"; "Аққуды атпа"; "Үлкен кісіге қарсы сөз айтпа", - деген секілді түрде кездеседі. Қазақ қауымында, тыйым сөздермен қатар әр түрлі нақыл сөздер де көптеп кездеседі. Бұл қазақ халқының ертеден дана халық екендігін мойындаттырады. Қазақ елі - асыл да, ғажап мәдениетке бай, дана халық.
1.1 Не себепті «шаңырақ» ұғымын қазақ халқы киелі деп санаған. Ойыңызды 2-3 сөйлеммен тұжырымдаңыз.
Менің ұстазым орыс тілі ең үздік .Өткен жылы оның тіпті таңдаған пәні мұғалімі.Мұғалім мамандығы -өте қиын және жауапты.Өйткені, оның қолында мемлекетіміздің болашағы. Қалай бекзаттық-беріп, басқа да білім,қызметкері мен үшін үлгі оқушы.Ұстаздың еңбегі қиын,әсіресе орыс тілі мұғалімдерінің.Дәптер тексеру,қолжазба,сабаққа дайындығы - барлық алып кетеді көп уақыт және күш.Сонымен қатар жұмыс небрежными оқушыларымен ,оқығысы келеді және прогуливают.Ал осындай көп.Мұғалімге орыс тілі керек тексеріп, біздің үй тапсырмалары,жолдары бар комектесиниздерши жаңа материал,ол тәртіпті қолдауға сыныпта.
Менің ойымша ,бұл орыс тілі мұғалімі лайықты махаббат пен құрмет. Маған өте ұнайды, біздің мұғалім ол маған орыс тілі пәнінен сабақ береді.Біздің оқушылар шын мәнінде мақтан тұтып, біздің орыс тілі мұғалімі.Біздің мұғалім-өте жақсы.Қыздар сенеді оған өз құпиялары мен армандар,жүгіреді, оған кеңес.Ол кіреді класс дейді:"отыруға кезде",оның дауысы анық естіледі және саңғырлап. Ол бірде-бір емес сілтеме. Жылғы жоғары сынып оқушылары кейде болады естуге мұғалімдер туралы,олар деп айқайлады арналған оқушылардың хабарласып, ата-аналарға,шақырсаңыз, оларды мектепке . Бірақ бұл барлық емес, про біздің орыс тілі мұғалімдері.Дүниеде біздің ақындар деп атаған орыс тілі соловьиным және калиновым. Дүниеде пайымдауынша,әрбір сөзі -маржан.Тіл біріктіреді ,адамдарды біріктіреді-халық,өйткені ол тарих, салт-дәстүр,оның жады.Орыс тілі арқылы танылады адам,көрсетіледі, оның моральдық тұлға,қоғамдық және экстетические идеалдар,руханилық.Менің орыс тілі мұғалімі Ирина Вадимовна.Ол оқытады ғана емес, орыс тілі мен шетел әдебиетін .Ирина Владимировна қызықты өткізеді, сабақ,қол жетімді түсіндіреді ұстау ережелерін немесе туындылардың шетелдік жазушылар. Ол мейірімді ,әділ, внимательная .Менің орыс ячзыка ұнайды,ол әзіл сезімі ,бірақ кейде ол кейде қатал .Менің ұстазым әділ оцениваетучеников .Үшін ,біз оны жоғары бағалаймыз және құрметтейміз .
Табиғаттың ғажайып әсемдігін көз алдына елестете отырып, өзің бір керемет сезімге бөленесің. Табиғаттың бар әсемдігін, бар кереметін, оның әрбір әсерін сөзбен де, жазумен де жеткізу оңай емес. Оның керемет көрінісі жаныңды тербетеді. Бұлттары аппақ мақтадай, шөптері жасыл кілемдей төселген.
Табиғат - тіршілік көзі. Оның әрбір әсері адам өмірінде үлкен роль атқарады. Аяулы табиғатсыз осы ғаламда өмір сүру, тіршілік ету мүмкін емес еді. Жыл мезгілдерінің өзгеруі де, табиғатты одан әрі әсерлейді. Әр жыл мезгілі әр қилы. Төрт жыл мезгілі бізге төрт түрлі ғажайып күйін сыйлайды. Таудан сарқырап аққан өзеннің айналасында өксіген оттай жанған жануарларды көрудің өзі керемет көрініс емес пе?! Бау-бақшада өскен жеміс-жидектердің иісі мұрын жарады. Жайқалып өскен түрлі гүлдер көзге өз кереметтігін сыйға тартады. Аспаннан күннің көзі түскенде, жердің жүзі қуана қыбырлайды. Көлдер қойнын ашса, қаңқылдап оған құстар қонар.