1-тапсырма Мәтінді 2 рет мұқият тыңдап, кестедегі ақпараттардың дұрыс немесе бұрыс
екенін анықтаңыз.
Отбасы мүшелерінің арасында сыйластық пен махаббат орнаса, ол
отбасы ең бақытты жанұя болып саналады. Отбасындағы адамдар бір-біріне
тосынсыйлар ұйымдастыру, мерекелер сайын сыйлық жасау, бір-біріне
қолдау көрсету арқылы өзара сыйластықтарын көрсетеді.
Отбасымызда жақсы дәстүрлер көп. Олар: үлкенге құрмет көрсету,
кішіге қамқор болу, туған күнімен құттықтау. Кеше менің туған күнім болды.
Әкем мен анам маған ұялы телефон сыйлады. Туған күнге достарым келді.
Біз мерекелерді отбасымен қарсы аламыз. Наурыз мейрамында әжем
наурыз көже пісіреді. Біз дастарқан жаюға көмектесеміз. Келген қонақты
қарсы аламыз, мерекені көңілді өткіземіз.
( )
Ақпараттар
+ Дұрыс Бұрыс
Отбасы мүшелері бір-біріне тосын сыйлар
ұйымдастырып, әр мейрам сайын сыйлық жасайды.
Отбасымызда жақсы дәстүрлер көп емес,
Кеше менің туған күнім болды. Әкем мен анам маған
ұялы телефон сыйлады
Туған күнге достарым келмеді
Отбасы мүшелерінің арасында сыйластық пен махаббат
орнаса, ол отбасы ең бақытты жанұя болып саналады.
2-тапсырма
Мәтіннің негізгі ойын ашатын сөйлемді жаз.
( )
6
3-тапсырма
Берілген тақырыптың бірін таңдап, сын есімдерді қолданып
сөйлемнен тұратын мәтін құрастырып жаз.
( )
1. Менің мектебім (мектеп ғимараты, сынып бөлмелері).
2.Сүйікті пәндерім (қызығушылық танытатын пәндер, себебі).
3. Қожа - әдепті бала.
4. Жанар-ақылды қыз (достық).
Қазақстан жеріндегі тұңғыш теміржол магистралі 1894 жылдың 25 қазанында Покров слободасы (бүгінде РФ Саратов облысындағы Энгельс қ.) - Орал тар табанды темір жол телімінің құрылысы аяқталғаннан кейін ашылды. Осы жолдың 130 шақырымы қазіргі Қазақстан жері арқылы өткен. Арада 4 жыл өткеннен кейін Урбах-Астрахан тар табанды темір жол іске қосылды. Мұның да 77 шақырымы қазақ даласын басып өтті.
Солтүстік Қазақстанның дамуы үшін 1891-1896 жылдары салынған Транссібір магистралінің, дәлірек айтқанда, оның «қазақстандық» 190 шақырымының маңызы зор еді. Бұл жол қазақ пен орыс халықтарының экономикалық және мәдени жақындасуына үлкен үлесін қосты.
1901-1906 жылдары Қазақстан жерінің 1660 шақырымдық аумағын алған, Орта Азия мен Ресейдің орталығын қосатын, Орынбор-Ташкент темір жолы салынды.
1914-1917 жылдары болашақ Түрксібтің бір бөлігі Жетісу жолының Арыс-Пішпек телімі салынды.
1915 жылы Челябинскі-Троицкі-Қостанай (Қазақстан арқылы 166 км.) магистралі салынды.
1915-1917 жылдары соғылған Алтай темір жолының (Новосибирск-Семей) 122 шақырымы Қазақстан жері арқылы өтті. Бұдан басқа 1918 жылға дейін 117 шақырымдық Екібастұз-Ермак тар табанды темір жолы жұмыс істеп тұрды. 1918 жылға қарай Қазақстан аумағындағы шойын жолдың жалпы ұзындығы 2,6 мың шақырымға жетті.
Кеңес заманының алғашқы темір жолы 1920-1922 жылдары салынған Петропавл-Көкшетау телімі болды. Қазақстанның түкпірдегі аймақтарын дамыту және астықты шығару қажеттілігіне байланысты 1926-1931 жылдары Бурабай-Курорты және Ақмола стансалары арқылы Қарағандыға дейін жалпы ұзындығы 700 шақырымнан асатын жол салынды. 1924 жылы Құлынды-Павлодар теміржол желісі құрылды. Ембідегі мұнай кәсіпшілігінің дамуына 1926 жылдан басталған Гурьев-Доссор тар табанды жолы ықпал етті.
1927-1930 жылдар аралығында салынған ұзындығы 1444 км Түркістан-Сібір (Түрксіб) магистралінің аяқталуы заманалық оқиға болды. Ол Қазақстанды Сібірмен байланыстырып, республиканың экономикалық дамуына және шөлді жерлердің игерілуіне әсер етті.
Орталық Қазақстан өңірінің өндірісі үшін 30-шы жылдары салынған Ақмола-Қарағанды, Қарағанды-Балқаш (490 км), ал оңтүстік үшін Шымкент-Ленгір жол телімдері зор маңызға ие болған. Алтай тау кен өндірісінің дамуында 1930 жылы салынған Локоть-Защита (235 км), сосын Лениногорскіден Зыряновскіге дейін созылған жол шешуші рөл атқарды.
Әлемдік қақтығыстар азаматтық және әскери шығындар санымен бағаланады.Бұл ауқымды соғыстар жылына 1000-нан аса адам өліміне алып келеді.Әлемдік қақтығыстардың себептеріне келетін болсақ оған елдің ішкі саясаты әсер етеді.Мысалы:Сирияда революциялық суреттер салған жасөспірімдер қамауға алынып,азапталғаннан кейін қалаларда шерулер өткізіліп,Башар Асадтың режиміне наразылық білдірген.Бұл наразылық бүкіл елге таралды.Үкімет өз тарапынан наразылық білдірушілерді террористер деп айыптады.Кім кінәлі?Үкімет кінәлі,наразылықты күшеймей тұрып басып,наразы топпен,ел тыныштығын ойлап бейбіт келісімге келу керек еді.Ресей мен Жапония екі алпауыт ел,Куриль аралдары үшін ұзақ уақыт бойы егеске түсіп келеді.Мысалы: 1904-1905жылғы соғыстарда Жапония жеңіске жетіп,Куриль мен Сахалин аралдарын жапондықтар иеленді.Ал 1945жылы Жапониямен болған соғыста Кеңес әскері жеңіп аралдар Кеңес одағының қол астына өтті.Кейін Ресей басшылығы қақтығыстардың шешілгенін жариялағанымен Жапония көңілі толмай аралдарды қайтаруды талап етіп отыр.Кім кінәлі?Екі мемлекетте кінәлі,келісімге келе алмаған.Әлемдік қақтығыстарды болдырмау үшін әр ел өз ішінде өріс алып келе жатқан қақтығыстарды тоқтатуға,белең алуына жол бермейді.Екі елдің қақтығысында БҰҰ және аймақтық ұйымдар делдалдық атқарады.Қарулы әрекеттерге ұласып кеткен қақтығыстар келіссөздер арқылы тоқтатылады.Әлемдік қақтығыстардан шығудың бірнеше жолы бар.1.Қару қолдану.Күші басымдылығын көрсеткен жақ жеңіске жетеді.2.Келіссөз жүргізу.Екі жақта келісімге келу жолдарын іздейді.3.Қақтығысқа түсіп отырған елдердің сенімді,құрметіне ие болып отырған адамдар мен ұйымдар делдалдық жасай алады.Әлемдік қақтығыстар болмасын,әлеміміз бейбітшілікте өмір сүруіне мүмкіндік жасайық.