1-тапсырма.Әдеби шығармада көтерілген әлеуметтік-қоғамдық мәселені берілген үзінділер арқылы түсіндіріңіз. Қ\с
Шығармадан үзінділер
Идеясы
1
«Ғажайып ертегілер еді... дүниедегі жақсылық атаулының бәрі-бәрі:ерлік те, ізгілік те, сұлулық пен ақылдылық та, әйтеуір, адамға тән небір асыл қасиеттің барлығы сол Аянныі ертегілерінде болушы еді. Аян батырлық туралы ертегіні айтқанда, біз – алым-жұлым киінген қара борбай балалар, бір сәтке жадау қалпымызды ұмытып, шетімізден: көк семсерді жарқ-жұрқ еткізіп, ат ойнақтатып жауға қарсы арыстанша ақыра шабатын нағыз қас батырдай сезінуші едік өзімізді. Өмірімізде қосауыз мылтықтан өзге ештеңе көрмесек те, жарқ-жұрқ еткен көк семсер тұрғанда зеңбірек, пулемет дегендер айтар сөзге, көңілге олқы түсіп, ойыншық сияқты болып қалатын.»
2
« Сарысу іркілген атқораның іші тұншығардай қапас, тымырсық еді. Тастай қараңғы. Төбесіне ұя салған торғайлардың, олардың шырылдаған қызылшақа балапандарының үні құлақты тұндырады. Құжынаған шыбындардың ызыңы бір басқа. Қараңғылыққа көзім үйренгенше есік алдында тұрдым да, онан соң қабырғаны жағалап түкпірге қарай жүре бастадым. Аяқ асты сазданып, басқан сайын шұрқ-шұрқ етеді. Түкпірге де жеттім. Аян қараңғы бұрышта біруыс боп бүрісіп, екі алақанымен бетін басып солқылдап жылап отыр екен. Ұзақ жылады. Онан соң көзін сүртті де, қорадан шықты. Сыртқа шыққан соң көрдім, көзі қып-қызыл боп кетіпті. Маған қарады да өз-өзінен жымиып күлді.»
Тіркескен сөз – екі немесе көп сөздер тіркесіп келіп, бір ұғымды білдіретін күрделі сөздің түрі.
Тіркескен сөздер 5 түрлі жолмен жасалады.
1.Күрделі зат есім.Мысалы, Алматы қаласы-мәдениет сарайы.
2.Күрделі сын есім.Мысалы,қара кер, бидай өңді, ұзын бойлы т.б.
3.Күрделі сан есім.Мысалы, он бес, екі жүз сексен т.б.
4.Күрделі етістік.Мысалы, келіп отыр, деп айтты т.б.
5.Күрделі үстеу.Мысалы, күні бойы, ала жаздай т.б.
Мысалдар: бара жатыр, мал дәрігері, он бес, жетпіс екі, келе жатыр, тіс дәрігері, істеп жатыр, тоқсан жеті, он жеті, сексен бес.
Объяснение: