•1 - тапсырма.
Берілген сөйлемдерге назар аударындар. Не түсінгеніңді қысқаша баяндаңдар.
1. Кітап оқымаған адам-тамырсыз қаңбақ.
2. Кітап-рухани қазына.
3. Кітап-білім бұлағы, білім-өмір шырағы.
•2-тапсырма.
Берілген сөйлемдерді аяқтандар. 1. Мен көп кітап… .
2. Кітапты көп оқыған адам білімді .
3. Арманым - білімді азамат болу.
•3-тапсырма. Мәтінді түсініп оқы.
Дүниенің сырын білуге есік ашатын кілт - білім. Дана
бабаларымыз: «Күш - білімде, білім -кітапта», "Мұхит басы -
бұлақ, білім басы - кітап", деп бекер айтпаған. Адам асыл
мұратын, арман - мақсатына білім арқылы жетеді.
Ғибрат пен өнегеге толы кітаптарды, ақын-жазушылардың
шығармаларын оқыған адам білімді, тәрбиелі, өнерлі
болып өседі.
Ағылшын философы -Фрэнсис Бэкон: «Кітап оку адамды
білімді етеді, ал жазып отыру эдеті сауатты етеді» ,-дейді. Ал
Конфуций: «Білген
адам
өкінбейді,
мейірбан адам
мазасызданбайды, батыр адам қорықпайды",-деген.
•4-тапсырма.
Мәтін бойынша 3 сұрақ құрастырыңдар.
•5-тапсырма.
Мәтін мазмұны бойынша кесте немесе сызба жасандар.
Жолбарыс (лат. Panthera tigris) – сүтқоректілер класының мысықтар тұқымдасына жататын ірі жыртқыш аң.
Range of the tiger including the western part 1900 and 1990Қазіргі кезде Ресейдің Қиыр шығысында, Үндістан түбегінде, Қытайда, Ява, Суматра аралдарында ғана кездеседі. 20-ғасырдың 50-жылдарына дейін Тұран жолбарысы Қазақстанда Сырдарияның төменгі ағысындағы қалың қамысты, тоғайларды мекендеген; осы өңірде соңғы жолбарыс 1933 ж., ал Балқаш жағалауында 1948 ж. атылған.
Тұрқы 160 – 290 см (ең ірілері 3 м-ден асады), құйрығының ұзындығы 110 – 120 см-дей, салмағы 200 – 220 кг (кейде 300 кг-нан артық). Еркегі ұрғашысынан ірі болады. Басы жұмыр, жүнінің түсі қызыл жирен, арқасы мен екі бүйірінде көлденең қара түсті жолақтары айқын байқалады. Құлағы қысқа, төрт қатар мұртшалары ірі қылшықты (ұзындығы 14 – 18 см).
Көзінің қарашығы ашық сары түсті. Сойдақ тістері өте ірі әрі өткір, иілген тырнақтары мықты, алдыңғы аяғы артқы аяғынан жақсы жетілген. Көбінесе, қоныс ауыстырып, жеке жүреді. Жабайы шошқа, бұғы, марал, елік, т.б. тұяқты жануарларды ұстап жейді, кейде малға, қасқырға, итке де шабады. Жолбарыс 2 – 3 күшік туады, оларды 5 – 6 ай емізеді. Табиғи жағдайда 40 – 50 жылдай тіршілік етеді. Дүние жүзінде жолбарыстың саны жылдан жылға азаюда. Мысалы, 2000 ж. жолбарыстардың жалпы саны 7 мың болды. Қазіргі уақытта жабайы ортада (13 мемлекетте) мекендейтін жолбарыстардың саны 3200 шамасында ғана қалды[3]. Сондықтан жолбарыстың барлық түрі қорғауға алынып, Халықаралық табиғат қорғау одағының «Қызыл кітабына» енгізілген. Жолбарысты қазақ халқы ежелден күштіліктің символы санаған. 12 - 13-ғасырларда Тоқтамыс хан соқтырған тиында жолбарыс бейнесі салынған.[4]