1-тапсырма. Батыс Түрік және Шығыс Түрік қағанаттарының дамуындағы ұқсастықтар мен
айырмашылықтарды анықтап, кестені толтырыңыз.
Батыс Түрік қағанаты Ұқсастықтары Шығыс Түрік қағанаты
1
1
1
2
2
2
[6]
2-тапсырма.
Түргеш және карлұқ қағанаттарының сыртқы саясатын сипаттаңыз.
Түргеш қағанатының сыртқы саясаты:
2.
2.Қарлұқ қағанатының сыртқы саясаты:
1.
2.
(4)
1. Деректен үзінді оқи отырып, төмендегі сұраққа жауап беріңіз.
Күлтегін жырынан үзінді
Түркі халқы үшін
Тун уйыктамадым,
Күндш отырмадым.
Інім Күлтегінмен бірге,
Екі шадпен бірге,
Өліл-тіріліп ұлғайттым.
Біраз утлайтып,
Біріккен халықты от -су қылмадым
Сойтіп, Тәңірі жарылқады.
Бағым болиандықтан,
Сәті түскендіктен
Өші халықты тірілттім
Менің ойымша, бақыт деген былай:
Адам армандап, мақсат қойып, жоспар әзірлеп, сол жоспар жолында дисциплиналы түрде өзін қадағалап нәтиже шығара білуі! Сол жолда ол түрлі кедергіге, қызықтар мен қиыншылыққа тап болады, соны бастапқы арманы үшін бұзып өтеді. Халқымызда сөз бар: "армансыз адам, қанатсыз құспен тең!". Адамдар нақты арман, мақсаты, қажетті білімі мен біліктілігі болмауы себепті рухани кризиске, жаманшылыққа, депрессияға ұшырайды. Мақсат болмаған соң әрекет те аз болады, әрекет тек өлместің күнін кешумен ғана шектеліп, алтын уақыты босқа кетіп, мына өмірдің қызығының дәмінен аз ғана татып көру ықтималдығы жоғары болатын сияқты. Әрбір мақсат жолындағы түрлі қиыншылықты жеңіп, нәтижені бағындыру, кейін оны еске алуы бір рақат сияқты. Ол арман жалғыз болғанмен, арман шеңберіндегі мақсат көп болуы мүмкін, мысалы: отбасын құру, оны асырау, бала-шағасына бір белесті бағындырып беру (тәрбие беру, денсаулығын қадағалау, қыдыртып-ойнату, оқу оқыту, секцияға жазып нәтиже шығарту, қадағалау), сол жолында комфорт жасау: сезондық киімдер, үй, көлік, бизнес жасау. Халқына пайда әкелер іспен, бизнеспен, ғылыммен де айналысу. Бұл жағдайда адам өзі де, өзгені де бақытты етеді және бұны әркім жасай алады, бұл жерде ешкім ешкімге міндетті емес, тек жақсылық жолындағы әрекеттер және оның қайтарымы міндетті түрде болады.
1.Жалпы есімді тап
а) Арман
ә) ана
б) «Қызыл ту»
в) Тынышбаев
ответ: ә) ана
2. Қаратпа сөзді сөйлемді тап
а) Мен бүгін футбол ойнауға барамын.
ә) Сен неше жастасың?
б) Айгүл, сен не дедің?
в) Қой, олай деме!
ответ: б) Айгүл, сен не дедің?
3. «Жасақ» заңын қандай би жазды?
а) Әйтеке би
ә) Майқы би
б) Төле би
в) Қазыбек би
ответ: ә) Майқы би
4. «Жеті жарғы» қандай ханның тұсында орын алды?
а) Тәуке
ә) Абылай
б) Жәңгір
в) Әбілмансұр
ответ: а) Тәуке
5. Жалқы есімді тап
а) Дәрігер
ә) Мұғалім
б) Көрші
в) «Сарыарқа самалы»
ответ: в) «Сарыарқа самалы»