1-Тапсырма 1. Әдеби шығармада көтерілген әлеуметтік-қоғамдық мәселені берілген үзінділер арқылы түсіндіріңіз.

Қ\с
Шығармадан үзінділер
Идеясы

1
«...Тортай тау басында бұзау бағып жүріп, көкжиекке қарап, таудың ар жағына көз тігеді. Тортай – арманшыл бала. Тау артындағы Моңғолияға барып, ондағы халық бұл екеуін құшақ жайып күтіп алса, тойдырып тамақтандырса, қыдырсақ деп арманға батады да сөзін көрген түсімен баяндайды. Түсінде ақ боз ат көрген ол өңінде де сондай ат мінгісі келетінін айтады. Бірақ, бұл үмітіне күдікпен қарайтын еді...»

2
«..Күзде ауылдың бар баласы оқуға аттанғанда, тауда бұзауын бағып тек бір Тортай ғана қалған. Осы сәтте автордың өкініші сөз болады. Өзімен бірге ертіп алып кете ала алмайтынына налып, өкінеді. Тортай досына өзінің сүйікті кітабын сыйға тартып тұрып: «Мен үшін де оқы, бәлкім мен міне алмаған ақ боз атқа сен мінерсің», - дейді...»

​

Do It! Казахстан!

Ешь, мой кинжал

Существует множество неприятностей и боли

Do It! Казахстан!

Сделай это, мой сын

Сделайте свет ярким, как вы можете

Do It! Казахстан!

Алаш - моя дорогая

Золотая колыбель, большой леопард, с ценой

Do It! Казахстан!

Я дома

Нарисуйте зеленую полосу в голубом небе

Если вы хотите иметь хорошее настроение, вы можете пойти домой

Расскажите свой слоган, ваш папа

Язык родного языка высокий

Пусть это будет чистая религия!

Герои героической страны начали мигрировать

Молодой человек, молодое поколение

Под небом

Пусть это исходит от другого

(Хор)

Наши люди - наши наследники

Мы гордимся нашей славой

Пусть они продолжают оставаться незапятнанными потомками

Традиционно Девушки Ару полны белых цветов

Лампа Шанырака сегодня

Всегда совершайте пир

Моя страна, это здорово

Қыран, қыран бүркіт. Түсіндірме сөздікте «қыран» сөзінің мағынасы — бүркіт, қаршыға, қырғи, ителгі сияқты алғыр құстардың жалпы атауы деп баяндайды. Әрине, бұл мағына аталған құстардың қасиетіне қарай кейін пайда болса керек. Кейбір түркі тілдерінде, атап айтқанда, қырғыздарда қыран — епті, алғыр сияқты мағыналарда қолданылады. Және бұл тілде тек жыртқыш құс қана емес, аңға салатын иттерге де (тазыға) айтыла береді. Шамалауымызша, сөздің алғашқы тұлғасы «қыр» болып, мағынасы — жою, құрту етістіктерімен синонимдес болуы ғажап емес. Құс атауы — «қырғи» да осы түбірден туындаған деуге болады. Бұл деректер бойынша, «қыран бүркіт» тіркесі «епті, алғыр бүркіт» түсінігімен деңгейлес келеді. «...жаз — қаршыға, қыс — бүркіт дегендей босағасынан бір қыраны арылмайтын еді» (С. Мұқанов, Аққан жұлдыз.).[1]