1. Әдеби шығармада көтерілген әлеуметтік-қоғамдық мәселені берілген үзінділер арқылы түсіндіріңіз.
Қ\с Шығармадан үзінділер Идеясы
1
«Ғажайып ертегілер еді... дүниедегі жақсылық
атаулының бәрі-бәрі:ертік те, ізгілік те, сұлулық пен
ақылдылық та, әйтеуір, адамға тән небір асыл
қасиеттің барлығы сол Аянныі ертегілерінде
болушы еді. Аян батырлық туралы ертегіні
айтқанда, біз – алым-жұлым киінген қара борбай
балалар, бір сәтке жадау қалпымызды ұмытып,
шетімізден: көк семсерді жарқ-жұрқ еткізіп, ат
ойнақтатып жауға қарсы арыстанша ақыра шабатын
нағыз қас батырдай сезінуші едік өзімізді.
Өмірімізде қосауыз мылтықтан өзге ештеңе
көрмесек те, жарқ-жұрқ еткен көк семсер тұрғанда
зеңбірек, пулемет дегендер айтар сөзге, көңілге
олқы түсіп, ойыншық сияқты болып қалатын.»
2
« Сарысу іркілген атқораның іші тұншығардай
қапас, тымырсық еді. Тастай қараңғы. Төбесіне ұя
салған торғайлардың, олардың шырылдаған
қызылшақа балапандарының үні құлақты
тұндырады. Құжынаған шыбындардың ызыңы бір
басқа. Қараңғылыққа көзім үйренгенше есік
алдында тұрдым да, онан соң қабырғаны жағалап
түкпірге қарай жүре бастадым. Аяқ асты сазданып,
басқан сайын шұрқ-шұрқ етеді. Түкпірге де жеттім.
Аян қараңғы бұрышта біруыс боп бүрісіп, екі
алақанымен бетін басып солқылдап жылап отыр
екен. Ұзақ жылады. Онан соң көзін сүртті де,
қорадан шықты. Сыртқа шыққан соң көрдім, көзі
қып-қызыл боп кетіпті. Маған қарады да өз-өзінен
жымиып күлді.»
Екі мәтінні идеясын табу керек өтініш көмек керек
Қаған - хандардың ханы, бас хан деген үғымды білдіреді - ерте түрік мемлекеттерінің басшысы. Түрік, батыс және шығыс түрік, Түргеш, Қимақ секілді қағандықтарды басқарған. Ол жоғарғы билеуші, әскербасы болды. Оған белгілі бір тайпа өкілдері сайланған. Қағандықтағы жоғары лауазымдарға қаған өз туыстарын тағайындап, соларға арқа сүйеп отырған. Олар қағандыққа қарасты тайпаларды билеп төстеді және өз үлестеріне тиісті әскерді басқарды. Қаған мемлекеттің ішкі және сыртқы саяси істерінің бәріне басшылық етті. Соғыс ашу немесе бітімге келу, шетелдік елшілерді қабылдау, құрылтай жиналысын шақыру, ру басшыларын тағайындау, алым-салықты қадағалау, т.б. Істермен айналысты.[1]
Менің туып, өскен жерім –Егемен ел Қазақстан. Қазақстан тәуелсіз, жері кең, ұлан байтақ, егеменді ел. Қазақстан жерінің асты да, үсті де бай. Асты бай дегенім-көптеген қазба байлықтары, ал, үсті бай дегенім-Қазақстан жеріндегі бейбіт, аспаны ашық, қырандай самған, өмір сүріп жүрген қазақтарым.
Қазақстан Республикасының рәміздері - ұлт мақтанышы. Республикамыздың үш мемлекеттік рәміздері бар: ту, елтаңба, әнұран. Туда бейнеленген көк түс-көгілдір және ашық аспанымыз, ал, қыран біздің бейбіт, самғап ұшып жүрген бостандығымыздың бейнесі. Елтаңбада шаңырақ, қос пырақ, жұлдызша және «Қазақстан» деп жазылған таңба бар. Әнұран-әр қазақ баласының патриоттық сезімін тудырары хақ!
Мен өз Қазақстанымдай байтақ елімді мақтан тұтамын! Қазақ болғаныма қуанамын!