1 Біздің жерімізде болатын катаклизмдердің тізімін жасап,
мына сұрақтарға жауап беріңдер:
• Катаклизмдердің алдын алу үшін не істеуге болады?
• Катаклизм кезінде Төтенше жағдай қызметі қандай рөл
атқарады?
• Табиғат апаты орын алса, ТЖ қызметі мен халықтың
іс-әрекеті қандай болуы керек?
• Өздерің тұратын аймақта болатын табиғат апатының
тізімін жасаңдар.
Шағын мәтін.
Қызыл қасқыр.
Қызыл қасқыр – өте ерекше аң. Сыртқы жағынан ол бір уақытта қасқыр,түлкі және шие бөрі сияқты көрінеді.Оның ашық қызыл жүндері бар,ол әсіресе қыс мезгілінде әдемі және мамық болады,ұзын құйрығы қара ұшты және ұшты тұмсығы болады,ал құлағының ұшы дөңгелек.
Олар он-он екі бас болып жиналып,бірге тіршілік етеді.Күндіз олар ірі жануарларды аулайды.Бұл жағдайда қасқырлар тізбектей созылып, олжаларын біртіндеп қоршап алады.Бұлар негізінен ірі тұяқты жануарлар,бірақ сонымен бірге олардан кішкентайлары да бар, мысалы,суырлар немесе қояндар.Жануарларлардан басқа,раушан сияқты дәрумендер өндіруге қажет өсімдіктер де олардың рационына кіреді.
Қызыл қасқырлар Орталық және Оңтүстік Азияда, Үндістан, Қытай, Моңғолия,Таиланд сияқты елдерде мекен етеді.Қазіргі уақытта қызыл қасқырлар жойылып кету қаупі төнген түрлер ретінде Қызыл кітапқа енгізілген.
Перевод:
Мини текст
Красный волк.
Красный волк – очень необычный зверь.Внешне он похож и на волка,на лисицу и на шакала одновременно.Он имеет яркую рыжую шерстку,которая становится особо красивой и пушистой в зимнее время года, длинный хвост с темным кончиком и заостренную мордочку.Ушки у него круглые.
Они собираются стаями по десять - двенадцать голов и живут все вместе.Днем они охотятся на крупных зверей.При этом волки растягиваются цепочкой и постепенно окружают свою жертву. В основном это крупные копытные животные,но бывают и мелкие,такие как сурки или кролики.Помимо животной еды в их рацион входят и растения, которые нужны для получения витаминов, например,ревень.
Живут красные волки в Центральной и Южной Азии,в таких странах как Индия, Китай, Монголия,Тайланд.В данный момент красные волки занесены в Красную Книгу, как исчезающий вид.
«Менің атым қалай қойылды?» шағын әңгіме.
Менің атым қалай қойылды? деген сұрақ мені толғандырып жүрген болатын. Осы сұрағыммен анама келген болатынмын. Сонда анам маған қысқаша түрде қазақ халқының ат қою дәстүрі туралы айтып берген болатын.
Әрбір қазақ отбасында дүниеге сәби келгенде оған жарасымды, мағыналы, әрі әдемі есім беруге тырысады. Кейбір отбасылар заманауи ат қойса, енді кейбіреулері ата-бабаларының, ұлы тұлғалардың есімін қояды.
Әдетте бала есімін елге сыйлы, құрметті, беделді азаматы қояды. Сәбиді қолына алып, сәбидің аяғын құбылаға қаратып жатқызып немесе қолына алып, оң құлағына азан шақырып, сол құлағына қамат түсіріп, көпшіліктің көзінше сәбидің есімін екі құлағына үш мәрте қайталап айтады. Осы сәттен бастап, қазақта ата-ананың бала алдындағы міндеттері басталды деп есептеген. Нәрестеге есімді егер оның ата-әжесі тірі болса, міндетті түрде солар ұсынған ат қойылады. Осылайша менің есімімді әжем таңдап, «Айша» болсын деп шешіпті. Айша – есімі мұсылман баласына қадірлі есімдердің бірі. Ол ардақты Пайғамбарымыз Мұхаммедтің (с.ғ.с.) адал жары, хазірет Әбу Бәкірдің (р.а.) перзенті, барша мұсылмандардың аяулы анасы. Менің есімім осындай мәнді де мағыналы болғанына өте қуаныштымын.