1916 жылғы оқиға Қазақ халқының күрескерлік тарихын тұтас зерделеуде маңызды орын алады. Оның үстіне биылғы жылы тарихи маңызы зор оқиғаға 90-жыл толып отыр.
Кеңестік дәуірдегі зерттеулерде бірінші дүниежүзілік соғыс жылдарындағы елдің әлеуметтік-экономикалық жағдайы,сол жылдары халық күресінің сипатына баға беру де қазақ даласының әр түкпірінде өршіген көтерлістердің жергілікті ерекшеліктерінің ескерілмеуінен оқиғаға жалпы тоқталып, 1916 жылғы көтерілістің тарихын және көтеріліс жетекшілері даралау, ондағы оқиғаны Қазан төңкерісінің алғышарты ретінде үлгі етіп, қарастыру дәстүрге айналды.Өңірдегі көтеріліс жетекшілері мен көсемдерінің қарадан шыққан тұлғалары ғана таңдалып алынып әспеттелді
1721 жылы казактар мен қалмақтардың атаман Балмашнов басқарған тобы Ойыл өзеніне дейін шабуыл жасап, көп тұтқындармен мал айдап кеткен. 1722 жылы қаңтар айында 300 қол қазақ сарбаздары қарымта қайтару үшін казак-орыстардың Шаған жанындағы қысқы станицасына шабуыл жасап, 70 қазақ орысты айдап әкетеді. Ақпан айында қазақ-орыстардың Жайық қалашығы жанындағы жылқы табынын айдап кетіп, оларды түгелдей жаяу қалдырады.
Жоңғар шапқыншылығы кезінде қазақ әскерлерінің бас қолбасшысы болып сайланып, өзін білікті басшы ретінді көрсете білген. Соның арқасында халық арасында зор беделге ие болған. 1729/30 жылы ұлы хан Болат хан қайтыс болғаннан кейін Тәуке ханның ұлы, жоңғралғар қарсы күресте танылған Сәмеке ханмен және Болат ханның ұлы Әбілмәмбет ханмен қатар таққа басты үміткерлердің бірі болған. Алайда, Әбілқайыр ханның беделінен сескенген билер, Болат ханның жігерсіз ұлы Әбілмәмбетке қолдау көрсетеді. Үш жүздің батырлары Әбілқайырды ұлы хан етіп сайлағанымен, билерден қолдау таппағандықтан ол бұл атақтан бас тартқан.
Объяснение:
1916 жылғы оқиға Қазақ халқының күрескерлік тарихын тұтас зерделеуде маңызды орын алады. Оның үстіне биылғы жылы тарихи маңызы зор оқиғаға 90-жыл толып отыр.
Кеңестік дәуірдегі зерттеулерде бірінші дүниежүзілік соғыс жылдарындағы елдің әлеуметтік-экономикалық жағдайы,сол жылдары халық күресінің сипатына баға беру де қазақ даласының әр түкпірінде өршіген көтерлістердің жергілікті ерекшеліктерінің ескерілмеуінен оқиғаға жалпы тоқталып, 1916 жылғы көтерілістің тарихын және көтеріліс жетекшілері даралау, ондағы оқиғаны Қазан төңкерісінің алғышарты ретінде үлгі етіп, қарастыру дәстүрге айналды.Өңірдегі көтеріліс жетекшілері мен көсемдерінің қарадан шыққан тұлғалары ғана таңдалып алынып әспеттелді
1721 жылы казактар мен қалмақтардың атаман Балмашнов басқарған тобы Ойыл өзеніне дейін шабуыл жасап, көп тұтқындармен мал айдап кеткен. 1722 жылы қаңтар айында 300 қол қазақ сарбаздары қарымта қайтару үшін казак-орыстардың Шаған жанындағы қысқы станицасына шабуыл жасап, 70 қазақ орысты айдап әкетеді. Ақпан айында қазақ-орыстардың Жайық қалашығы жанындағы жылқы табынын айдап кетіп, оларды түгелдей жаяу қалдырады.
Жоңғар шапқыншылығы кезінде қазақ әскерлерінің бас қолбасшысы болып сайланып, өзін білікті басшы ретінді көрсете білген. Соның арқасында халық арасында зор беделге ие болған. 1729/30 жылы ұлы хан Болат хан қайтыс болғаннан кейін Тәуке ханның ұлы, жоңғралғар қарсы күресте танылған Сәмеке ханмен және Болат ханның ұлы Әбілмәмбет ханмен қатар таққа басты үміткерлердің бірі болған. Алайда, Әбілқайыр ханның беделінен сескенген билер, Болат ханның жігерсіз ұлы Әбілмәмбетке қолдау көрсетеді. Үш жүздің батырлары Әбілқайырды ұлы хан етіп сайлағанымен, билерден қолдау таппағандықтан ол бұл атақтан бас тартқан.