Дүниежүзілік экономикалық дағдарыстың аса манызды ерекшелігі циклдік дагдарыстың ұзақ мерзімдік құрылымдық дағдарыспен тура келуінде болды. 30-жж. циклдік экономикалық дағдарыс әдетте әрбір 10—15 жылда бір рет келетін кұрылымдық дағдарысқа тура келді. Орыс ғалымы Н.Д.Кондратьев 20-жж. өзінде-ақ экономикалық дамудағы “үлкен циклдер”, немесе “ұзын толқындар” теориясын тұжырымдаған болатын. XX ғ. аса ірі экономикалық және саяси сілкіністері экономикадағы “ұзын толқындар” теориясының дұрыстығын дәлелдеп берді.
Экономикада “ұзын толқындар” деп ұзактығы шамамен алғанда 48—55 жылға созылатын экономикалық белсенділіктің оқтын-оқтын ауытқып тұруын айтады. Мұндай жарты ғасырлық аралық келетін кезеңдерде ин-дустриялық коғамның техникалық және технологиялық негізі жаңарып, бұл кұбылыс капиталистік өркениеттің басты-басты экономикалық аймактарының шаруашылықтарының барлық салаларын камтиды. Мұндай циклдер XVIII ғ. 80-ж. соңы мен 90-шы жж. басынан басталған болатын. Сол кезден бастап батыс елдері төрт “ұзын толқындарды” бастарынан өткізді, олардың әркайсысының бірінші жартысында конъюнктураны арттыратын кезеңі болса, сонынан төмендетін кезеңі болады. Арттыратын және төмендететін кезеңдердің түйіскен жерінің үлесіне әлеуметтік сілкіністердің көп бөлігі (соғыстар, революциялар, аса ірі әлеуметтік-саяси қақтығыстар) келеді.
Китай. В XVII-XVIII вв. Китай представлял собой могущественную державу с хорошо налаженной экономикой, сильной армией и достаточно большими внутренними потенциями, что и позволило ему сохранить независимость в отношениях с Европой. Слабость традиционного конфуцианского Китая проявилась позднее, в XIX в., когда Запад стал все больше активизировать свою колониальную политику. Япония. Режим Токугавы дал стране стабилизацию, на определенное время был преодолен экономический кризис. Именно в этот период "восточное" начало заявило о себе во весь голос. Оно проявилось в деспотичной форме правления, вмешательстве государства в экономические процессы, в частную жизнь людей. Но предшествующий период "свободного" развития Японии не пропал бесследно: сёгунат был вынужден считаться с правами владельцев даймё на частную земельную собственность, с зарождающимися буржуазными отношениями, хотя и пытался провести их огосударствление. Процесс рождения нового общества шел, хотя и в замедленном темпе, и в конце концов привел в 1868 г. к знаменитым реформам Мэйдзи, когда западная модель вновь вышла на первый пла
Дүниежүзілік экономикалық дағдарыстың аса манызды ерекшелігі циклдік дагдарыстың ұзақ мерзімдік құрылымдық дағдарыспен тура келуінде болды. 30-жж. циклдік экономикалық дағдарыс әдетте әрбір 10—15 жылда бір рет келетін кұрылымдық дағдарысқа тура келді. Орыс ғалымы Н.Д.Кондратьев 20-жж. өзінде-ақ экономикалық дамудағы “үлкен циклдер”, немесе “ұзын толқындар” теориясын тұжырымдаған болатын. XX ғ. аса ірі экономикалық және саяси сілкіністері экономикадағы “ұзын толқындар” теориясының дұрыстығын дәлелдеп берді.
Экономикада “ұзын толқындар” деп ұзактығы шамамен алғанда 48—55 жылға созылатын экономикалық белсенділіктің оқтын-оқтын ауытқып тұруын айтады. Мұндай жарты ғасырлық аралық келетін кезеңдерде ин-дустриялық коғамның техникалық және технологиялық негізі жаңарып, бұл кұбылыс капиталистік өркениеттің басты-басты экономикалық аймактарының шаруашылықтарының барлық салаларын камтиды. Мұндай циклдер XVIII ғ. 80-ж. соңы мен 90-шы жж. басынан басталған болатын. Сол кезден бастап батыс елдері төрт “ұзын толқындарды” бастарынан өткізді, олардың әркайсысының бірінші жартысында конъюнктураны арттыратын кезеңі болса, сонынан төмендетін кезеңі болады. Арттыратын және төмендететін кезеңдердің түйіскен жерінің үлесіне әлеуметтік сілкіністердің көп бөлігі (соғыстар, революциялар, аса ірі әлеуметтік-саяси қақтығыстар) келеді.
В XVII-XVIII вв. Китай представлял собой могущественную державу с хорошо налаженной экономикой, сильной армией и достаточно большими внутренними потенциями, что и позволило ему сохранить независимость в отношениях с Европой. Слабость традиционного конфуцианского Китая проявилась позднее, в XIX в., когда Запад стал все больше активизировать свою колониальную политику.
Япония.
Режим Токугавы дал стране стабилизацию, на определенное время был преодолен экономический кризис. Именно в этот период "восточное" начало заявило о себе во весь голос. Оно проявилось в деспотичной форме правления, вмешательстве государства в экономические процессы, в частную жизнь людей. Но предшествующий период "свободного" развития Японии не пропал бесследно: сёгунат был вынужден считаться с правами владельцев даймё на частную земельную собственность, с зарождающимися буржуазными отношениями, хотя и пытался провести их огосударствление. Процесс рождения нового общества шел, хотя и в замедленном темпе, и в конце концов привел в 1868 г. к знаменитым реформам Мэйдзи, когда западная модель вновь вышла на первый пла