Модель (фр. modele, лат. modulus – өлшем)[1] – белгілі бір зерттелетін нысанның ой түсінігі арқылы немесе материалдық түрде жасалған шартты үлгісі (бейнесі, сұлбасы, сипаттамасы, т.б.). Модель мен түп нұсқаны бір-бірінен абсолютті түрде айыруға болмайды. Қарастырылып отырған құбылыс немесе процесс абстрактылық нысандар мен математикалық заңдылықтар түрінде берілетін модель математикалық модель деп аталады. Модельдің ең қарапайым түрі нысандарды көрнекі етіп сурет, кескін, сызба формасында графиктік түрде көрсету. Модельдің екінші түріне – нысандардың, процестер мен құбылыстардың ауызша (қандай да бір тілдің көмегімен) суреттелуі, сипатталуы жатады. Үшінші түрі –ақпараттық-логикалық модель, ауызша сипатталған нысанды кескіндеп көрсету (формалау). Төртінші түрі – динамиканың ішкі заңдарын, өзара әсерін, қасиеттерін көрсететін физикалық нысандардың, құбылыстар мен процестердің математикалық түрде сипатталуы. Мысалы, белгілі бір физикалық процестің уақыт ішінде өтуін баяндайтын дифференциялдық теңдеулер жүйесі осы процестің моделі деп аталады. Модель ұғымы логика, математика, физика, химия, кибернетика, лингвистика, т.б. ғылым салаларында қолданылады. Ғылымда модель ұғымы әдетте модель жасау әдісін қолдануға байланысты аталады. Алгебра мен математика логиканың тоғысқан жерінде арнаулы пән – модельдер теориясы қалыптасты.[2]
// PascalABC.NET 3.1, сборка 1239 от 08.05.2016 type tBook=record author:string[30]; naim:string[50]; pages:integer; godizd:integer end; begin var f:file of tBook; Rewrite(f,'books.dat'); Writeln('Ввод данных по книгам'); var s1,s2:string; var i1,i2:integer; var book:tBook; repeat s1:=ReadlnString('Автор или * для окончания ввода:'); if s1<>'*' then begin s2:=ReadlnString('Название книги:'); i1:=ReadlnInteger('Количество страниц:'); i2:=ReadlnInteger('Год издания:'); (book.author,book.naim,book.pages,book.godizd):=(s1,s2,i1,i2); Write(f,book) end until s1='*'; Writeln('*** Ввод завершен ***'); f.Close end.
Тестовое решение Ввод данных по книгам Автор или * для окончания ввода: Жюль Верн Название книги: 80 тысяч километров под водой Количество страниц: 573 Год издания: 1951 Автор или * для окончания ввода: Сергей Лукьяненко Название книги: Дозор Количество страниц: 934 Год издания: 2004 Автор или * для окончания ввода: Жюль Верн Название книги: Властелин мира Количество страниц: 104 Год издания: 2011 Автор или * для окончания ввода: * *** Ввод завершен ***
2. Программа для выборки
// PascalABC.NET 3.1, сборка 1239 от 08.05.2016 type tBook=record author:string[30]; naim:string[50]; pages:integer; godizd:integer end; begin var f:file of tBook; Reset(f,'books.dat'); var s:=ReadlnString('Автор книги:'); var y:=Readinteger('Год издания, не ранее:'); var k:=0; var book:tBook; while not f.Eof do begin Read(f,book); if (book.author=s) and (book.godizd>=y) then begin Writeln(book); Inc(k) end; end; if k=0 then Writeln('Таких книг не найдено'); f.Close end.
Тестовое решение Автор книги: Жюль Верн Год издания, не ранее: 2005 (Жюль Верн,Властелин мира,104,2011)
Модель (фр. modele, лат. modulus – өлшем)[1] – белгілі бір зерттелетін нысанның ой түсінігі арқылы немесе материалдық түрде жасалған шартты үлгісі (бейнесі, сұлбасы, сипаттамасы, т.б.). Модель мен түп нұсқаны бір-бірінен абсолютті түрде айыруға болмайды. Қарастырылып отырған құбылыс немесе процесс абстрактылық нысандар мен математикалық заңдылықтар түрінде берілетін модель математикалық модель деп аталады. Модельдің ең қарапайым түрі нысандарды көрнекі етіп сурет, кескін, сызба формасында графиктік түрде көрсету. Модельдің екінші түріне – нысандардың, процестер мен құбылыстардың ауызша (қандай да бір тілдің көмегімен) суреттелуі, сипатталуы жатады. Үшінші түрі –ақпараттық-логикалық модель, ауызша сипатталған нысанды кескіндеп көрсету (формалау). Төртінші түрі – динамиканың ішкі заңдарын, өзара әсерін, қасиеттерін көрсететін физикалық нысандардың, құбылыстар мен процестердің математикалық түрде сипатталуы. Мысалы, белгілі бір физикалық процестің уақыт ішінде өтуін баяндайтын дифференциялдық теңдеулер жүйесі осы процестің моделі деп аталады. Модель ұғымы логика, математика, физика, химия, кибернетика, лингвистика, т.б. ғылым салаларында қолданылады. Ғылымда модель ұғымы әдетте модель жасау әдісін қолдануға байланысты аталады. Алгебра мен математика логиканың тоғысқан жерінде арнаулы пән – модельдер теориясы қалыптасты.[2]
// PascalABC.NET 3.1, сборка 1239 от 08.05.2016
type
tBook=record
author:string[30];
naim:string[50];
pages:integer;
godizd:integer
end;
begin
var f:file of tBook;
Rewrite(f,'books.dat');
Writeln('Ввод данных по книгам');
var s1,s2:string;
var i1,i2:integer;
var book:tBook;
repeat
s1:=ReadlnString('Автор или * для окончания ввода:');
if s1<>'*' then begin
s2:=ReadlnString('Название книги:');
i1:=ReadlnInteger('Количество страниц:');
i2:=ReadlnInteger('Год издания:');
(book.author,book.naim,book.pages,book.godizd):=(s1,s2,i1,i2);
Write(f,book)
end
until s1='*';
Writeln('*** Ввод завершен ***');
f.Close
end.
Тестовое решение
Ввод данных по книгам
Автор или * для окончания ввода: Жюль Верн
Название книги: 80 тысяч километров под водой
Количество страниц: 573
Год издания: 1951
Автор или * для окончания ввода: Сергей Лукьяненко
Название книги: Дозор
Количество страниц: 934
Год издания: 2004
Автор или * для окончания ввода: Жюль Верн
Название книги: Властелин мира
Количество страниц: 104
Год издания: 2011
Автор или * для окончания ввода: *
*** Ввод завершен ***
2. Программа для выборки
// PascalABC.NET 3.1, сборка 1239 от 08.05.2016
type
tBook=record
author:string[30];
naim:string[50];
pages:integer;
godizd:integer
end;
begin
var f:file of tBook;
Reset(f,'books.dat');
var s:=ReadlnString('Автор книги:');
var y:=Readinteger('Год издания, не ранее:');
var k:=0;
var book:tBook;
while not f.Eof do begin
Read(f,book);
if (book.author=s) and (book.godizd>=y) then begin
Writeln(book);
Inc(k)
end;
end;
if k=0 then Writeln('Таких книг не найдено');
f.Close
end.
Тестовое решение
Автор книги: Жюль Верн
Год издания, не ранее: 2005
(Жюль Верн,Властелин мира,104,2011)