се́верная двина́ — река на севере европейской части россии. длина 744 км. образуется слиянием рек сухона и юг (у города великий устюг в вологодской области). далее течёт на север, в архангельскую область. возле города котлас сливается с вычегдой, после чего поворачивает на северо-запад, а затем постепенно на север. почти на самом севере сливается с пинегой. дельта северной дивны (площадь дельты около 900 км²) начинается от новодвинска. возле архангельска и северодвинска впадает в двинскую губу белого моря. участок реки от слияния сухоны и юга до впадения вычегды (у города котлас) называется малой северной двиной, участок от котласа и до устья носит название большая северная двина. основные притоки: вычегда, пинега, вага. соединена через реку сухона, озеро кубенское и др. с волго- водным путём (северо-двинская водная система), через реку пинега с рекой кулой. судоходна на всём протяжении. в верховьях северной двины расположены города великий устюг, котлас, сольвычегодск; вблизи устья — новодвинск, архангельск, северодвинск.
Атмосфера жердің ауа қабығы. Атмосфера – ауа, химиялық қоспалар мен су буынан тұратын күрделі жүйе. Ол биосферадағы физико-химиялық және биологиялық процестердің жүріуінің шарты және метеорологиялық режимнің маңызды факторы. Атмосферадағы жекелеген құрамдастардың қатынасы оның радиатцияға, жылу және су режиміне, өздігінен тазартуға қабілетін анықтайды. Атмосфераның газдық құрамы, су буы және әр түрлі қоспалар жер бетіне күн радиациясының өту деңгейін және жер маңы кеңістігіндегі жылуды ұстап тұруды анықтайды. Егер атмосферада қоспалар болмаса, онда жер бетіндегі орташа жылдық температура +15º С емес, -18ºС болар еді. Атмосфераның орташа қалыңдығы - 150 км.
Атмосфераның төменгі шекарасы жер беті болып табылады. Оның төменгі қабаты азот, оттегі мен сирек кездесетін көміртегінен, аргоннан, сутегіден, гелийден тағы басқа газдардан тұрады. Бұған су буы да араласады. Атмосфера түсінің көк болып келуі газ молекулаларының жарық сәуле шашуына байланысты. Жоғарылаған сайын атмосфера бірте-бірте сирей береді, қысымы төмендеп, оның құрылысы да өзгереді.
се́верная двина́ — река на севере европейской части россии. длина 744 км. образуется слиянием рек сухона и юг (у города великий устюг в вологодской области). далее течёт на север, в архангельскую область. возле города котлас сливается с вычегдой, после чего поворачивает на северо-запад, а затем постепенно на север. почти на самом севере сливается с пинегой. дельта северной дивны (площадь дельты около 900 км²) начинается от новодвинска. возле архангельска и северодвинска впадает в двинскую губу белого моря. участок реки от слияния сухоны и юга до впадения вычегды (у города котлас) называется малой северной двиной, участок от котласа и до устья носит название большая северная двина. основные притоки: вычегда, пинега, вага. соединена через реку сухона, озеро кубенское и др. с волго- водным путём (северо-двинская водная система), через реку пинега с рекой кулой. судоходна на всём протяжении. в верховьях северной двины расположены города великий устюг, котлас, сольвычегодск; вблизи устья — новодвинск, архангельск, северодвинск.
Атмосфераның төменгі шекарасы жер беті болып табылады. Оның төменгі қабаты азот, оттегі мен сирек кездесетін көміртегінен, аргоннан, сутегіден, гелийден тағы басқа газдардан тұрады. Бұған су буы да араласады. Атмосфера түсінің көк болып келуі газ молекулаларының жарық сәуле шашуына байланысты. Жоғарылаған сайын атмосфера бірте-бірте сирей береді, қысымы төмендеп, оның құрылысы да өзгереді.