1.Определите, к бассейнам каких рек относятся воды на территории Внутреннего Тянь-Шаня?
2.Какие различие имеются между Внутренним и Центральным Тянь-Шанем?
3. Под влиянием каких факторов формируется климат Внутреннего Тянь-Шаня?
4. В каких долинах Внутреннего Тянь-Шаня отмечены самые низкие температуры в Кыргызстане?
5. Какие различие имеются в ландшафтообразущих факторов в долинах Внутреннего Тянь-Шаня?
6.Перечислите долины Внутреннего Тянь-Шаня, где проживает население.
- В горах существует закономерная связь температуры с высотой: чем больше высота, тем ниже температура. В таких климатических условиях вода среди рыхлых горных пород замерзает и не тает в течение многих лет, и таким образом образуется многолетняя мерзлота, имеющая особые свойства.
Еще одно условие образования многолетней мерзлоты – мощность снежного покрова в зимний период. Земная поверхность под снегом предохраняется от сильного выхолаживания.
Толщина снега зависит от общего количества атмосферных осадков и от их доли в зимнее время. То есть в холодное время года верхняя часть земной поверхности промерзнет глубоко, и за короткое лето мерзлота может оттаять не полностью. Если данный процесс многократно повторяется, то это приводит к образованию многолетней мерзлоты.
Таким образом, в условиях Кыргызстана многолетняя мерзлота образуется выше определенной высоты и при определенных климатических условиях. Эта высота неодинакова на разных территориях и колеблется в пределах от 2800 до 3300 м.
На малоснежных участках, в зависимости от солнечности экспозиции, многолетняя мерзлота отмечается на высотах 2800-3000 м. на солнечных склонах, покрытых снежным покровом, многолетняя мерзлота встречается выше 3200-3300 м. нижнюю границу распространения вечной мерзлоты в среднем правильнее будет принять за 3000 м.
На территории Кыргызстана многолетняя мерзлота занимает площадь 20000 км2 . Одно из условий образования многолетней мерзлоты – наличие воды в пустотах среди рыхлых пород и их замерзание. Таким образом, многолетняя мерзлота распространена на днищах долин, на склонах, покрытых продуктами разрушения, расположенной выше 3000 м.
Глубина расположения многолетней мерзлоты и ее мощность зависят от местных физико-географических условий. Мощность многолетней мерзлоты на высоте 2800 м составляет 3-4 м, на высоте до 3100 м – 40-50 м, зависит от геологического строения, рельефа, влажности грунта.
- Давайте выделим факторы, формирующие многолетнюю мерзлоту. (Выделяются факторы и записываются в тетрадь учащимися)
- А теперь, поговорим о ледниках и их значении.
Значение ледников
Роль ледников исключительно многогранна:
они переформировывают рельеф, сглаживая коренные породы, выпахивая долины, образуя кары (цирки) и моренные холмы;
влияют на климат, понижая температуру воздуха и увеличивая осадки;
они являются объектом спортивного и рекреационного использования.
Ледники - одно из природных богатств республики Кыргызстан, ценность которых трудно переоценить, в первую очередь, за их поддерживать достаточно высокую водность большинства рек даже в самые засушливые годы, когда годовая сумма осадков ниже среднемноголетних значений.
В ледниках хранится около 590 км³ льда, что равно 590 миллиардов кубических метров пресной воды. На плоскости, равной площади республики (198,5 тыс. км²) они могли бы образовать почти 3-х метровый слой воды
Ледники страны - уникальное хранилище пресной воды, основной резерв и источник водных ресурсов Средней Азии и Казахстана. Значение их в народном хозяйстве огромно, так как они дают начало рекам, без которых невозможно земледелие в прилегающих пустынных и полупустынных районах. Именно им обязаны своей жизнью многие оазисы Кыргызстана, Узбекистана и Казахстана
Проблемы ледников
Ледники и сезонные снега – это уникальные хранилища пресной воды. От 30 до 35 % питания горных рек Кыргызстана осуществляется за счет ледников. Запас пресной воды в ледниках оценивается примерно в 650 миллиардов кубических метров. И если растопить все ледники Кыргызстана, то на каждый квадратный метр территории страны придется 1,26 метра воды. Глобальное потепление климата приводит к тому, что ежегодно площадь ледников сокращается. По прогнозам ученых, через 20 лет площадь ледников Кыргызстана сократится на 35%.
В настоящее время все чаще говорят о проблемах ледников – деградации оледенения. Причинами деградации оледенения являются происходящее потепление климата и увеличение загрязненности поверхности ледника, повышающее интенсивность таяния.
В Кыргызстане таяние льдов в зависимости от метеорологических условий проходит с разной интенсивностью. За одно лето в среднем может стаять слой льда, толщиной в 2 метра.
Эти неутешительные прогнозы требуют пристального внимания к экологическим проблемам. Необходимо сохранить природное богатство для будущих поколений.
Объяснение:
жер ғаламшарының су қабығы немесе құрлықтағы (тереңдегі, топырақтағы, жер бетіндегі), мұхиттағы және атмосферадағы, яғни жер шарындағы барлық сулардың жиынтығы. Оны мұхиттар мен теңіздердің суы, құрлық сулары — өзендер, көлдер, бөгендер, мұздықтар, сондай-ақ литосфераның жоғарғы бөлігіне сіңетін жер асты суы, атмосферадағы ылғал құрайды. Гидросфера жер бетінің шамамен 71%-ын алып жатыр. Гидросфераның шамамен 94%-ын мұхиттар мен теңіздер құраса, 4%-ы жер асты суларының, шамамен 2%-мұздықтар мен қарлардың (негізінен Арктика, Антарктида мен Гренландия), 0,4%-құрлықтардағы жер үсті суларының (өзен, көл, батпақ) үлесіне тиеді. Гидро-су, сфера-шар Су 3 күйде болады: сұйық, қатты, газ Гидросферадағы барлық судың мөлшері-1,6 млрд км куб, мұхит теңіз сулары-96,5 %, тұщы су-2,5% Жер бетінің 3\4 бөлігін д.ж мұхит суы алып жатыр. Су айналымы 2-ге бөлінеді. 1.Кіші су айналымы-судың мұхиттан атмосфераға, атмосферадан мұхитқа қайтып қосылуы. 2.Үлкен су айналымы-судың мұхиттан атмосфераға, атмосферадан құрлыққа, құрлықтан мұхитқа қайтып қосылуы. Дүниежүзілік мұхиттың бөліктері: 1.Теңіз-мұхит суының қасиетімен жануарлар дүниесі ерекше болып келетін бөлігі. 2.Шығанақ-мұхиттың құрлыққа сұғына еніп жатқан бөлігі. 3.Бұғаз-екі жағы құрлықпен шектескен енсіз су айдыны. Теңізер арал, су асты жоталары, түбектер арқылы бөлініп тұрады. Теңіздер ішкі және сыртқы болып бөлінеді. Ішкі теңіздер тек Еуразияда кездеседі:Жерорта, Қара, Азов,Каспий, Арал теңіздер Ең терең теңіз-Филиппин Ең үлкен шығанақ-Гвинея шығанағы. Д.ж ең үлкен бұғаз-Дрейк бұғазы, ені-5248км Ең ұзын бұғаз-Мозамбик, ұзындығы-1670км, ені-950км Мұхит суының қасиетіне тұздылығы мен температурасы жатады. Судың температурасы географиялық ендікке, тереңдікке байланысты өзгереді. Д.ж мұхит суының орташа температурасы-17,4 градус Жердегі жылу жинақтаушы-Мұхит Мұхит суының қату температурасы- -2 градус Тұздылықтың өлшем бірлігі-промилле Судың тұздылығы дегеніміз-бір литр суда еріген әр түрлі заттардың граммен алынған мөлшері. Д.ж мұхит суының орташа тұздылығы- 35 промилле Д.ж ең тұзды теңіз- Қызыл теңіз 41 промилле Өлі теңіздің тұздылығы-270 промилле Тереңдікті өлшейтін құрал-эколот Тереңдікті дыбыстың көмегімен өлшейді. Дыбыс бір секундта 1500м жетеді. Д.ж мұхит суының тереңдігі-3700м 20 ғасырдың 20-шы жылдарына дейін тереңдікті өлшейтін құрал-қарапайым лот Д.ж ең терең шұңғыма- Мариан 11022м Мұхиттағы тіршіліктің таралуы 3-ке бөлінеді: 1.Планктон-грекше-кезеген ағысқа қарсы келе алмайтын өте ұсақ микроорганизмдер мен балдырлар Киттер қоректенеді-планктон 2.Нектон-грекше-қалдық мұхиттың негізгі бөлігінде өмір сүретін балықтар, жыландар, тасбақалар 3.Бентос- грекше-тереңдік теңіз шаяндары, маржандар, балдырлар. Теңіз сүтқоректілері-дельфиндер, киттер Тіршілікке бай тереңдік-200метр Тіршілікке бай аудан-қоңыржай ендік. Оның жалпы көлемі 1370,3 млн км3, бұл планета көлемінің 1/800 бөлігін ғана құрайды. Шөгінді (тұнба) таужыныстардың басым көпшілігі Гидросфера мен литосфераның жапсарында қалыптасады.[1] Аздаған мөлшердегі су атмосфера мен тірі ағзаларда шоғырланған. Су массаларының барлық нысандары су айналымы барысында бір түрден екінші түрге өтеді;
2) жердің теңіз, мұхит, көл, өзен, мұздықтар мен жер асты суларынан тұратын қабығы, солардың жиынтығы. Гидросфераның орташа қалындығы 3,8 км-ге жетеді. Мұхиттың ең терең тұсы 11 км-ден асад