Жер шары бетінің жалпы ауданы 510,2 млн.км-ге тең. Ол материктер мен мұхиттарға бөлінген. Құрлықты құрайтын материктер мен аралдар үлесіне шамамен 149,1 млн км немесе бүкіл Жер бетінің29,2%-ы келеді.
Жер шарында барлығы алты материк бар. Материктер қалыптасуы мен қазіргі табиғат ерекшеліктеріне сәйкес, солтүстік және оңтүстік жарты шар материктеріне топтастырылып, мынадай тәртіппен қарастырылады: Еуразия (54 млн км астам), Солтүстік Америка (24,2 млн км), Оңтүстік Америка (18,3 млн км), Африка (30,3 млн км), Аустралия мен Мұхит аралдары (9,0 млн км-ге жуық), Антарктика (14 млн км). Материктерге таяу жағалаудағы қайраңдар мен материктік беткейлерде материктік аралдар орналасқан. Олар – жер қыртысындағы қозғалыстар әсерінен құрлықтың кейіннен бөлініп қалған бөліктері, көбінесе ауданы ауқымды келеді (Гренландия, Мадагаскар, Британ аралдары және т.б.). Мұхиттардың қозғалмалы бөліктерінде жанартаулық аралдар (Исландия, Гавай, Азор аралдары), ал судың беткі температурасы +25С-тан жоғары аймақтарында маржандық аралдар (Үлкен Аустрия Тосқауыл рифі, Маржан теңізінің аралдары) орналасқан. Аралдар жеке-дара және топ болып кездеседі, аралдар тобын архипелаг деп атайды. Жер шарындағы ірі архипелагтар қатарына Канаданың Арктикалық архипелагы, Малайя архипелагы, Шпицберген архипелагы жатады.
Құрлық материктерге бөлінумен қатар, дүние бөліктеріне де жіктеледі. Дүние бөліктері дегеніміз құрлықтың ашылуы мен қоныстану ерекшеліктеріне сәйкес шартты түрде ажыратылатын тарихи-географиялық ірі аймақтар. Дүние бөліктері де алтау: Еуропа, Азия, Африка, («Ескі дүние»), Америка, Аустралия, Антарктика («Жаңа Дүние»).
Жер шарының аса ірі материгі Еуразияны ежелгі грек географтары екі дүние бөлігіне ажыратқан. Бұл дүние бөліктері Месопотамияны мекендеген ежелгі халықтар – финикиялықтардың «эреб»-батыс, «асу»-шығыс деген сөздерінің негізінде Еуропа және Азия деп аталған. Кейінірек ашылған Солтүстік және Оңтүстік Америка материктері табиғат жағдайларының айырмашылықтарына қарамастан, біртұтас Америка дүние бөлігіне біріктірілген. Дүние бөліктерінің құрамына көршілес жатқан аралдар да енеді.
1. Сила тяжести - сила, действующая на любое тело вблизи поверхности Земли или другого космического тела.
Точка приложения - центр тела (точка пересечения диагоналей), направлена всегда вертикально вниз.
F=mg, где F - сила тяжести, измеряется в Ньютонах (любая сила измеряется в Ньютонах);
m - масса тела, измеряется в СИ в килограммах;
g - ускорение свободного падения (в средней школе - коэффициент пропорциональности), измеряется в Н/кг (Ньютон на килограмм) или в м/с^2 (метр на секунду в квадрате).
2. Вес тела - сила действия на опору или подвес, возникает в результате действия силы тяжести.
Направлена всегда вертикально вниз, как и сила тяжести.
P=mg
P - вес тела, Ньютоны. Все остальные физические величины описаны выше.
3. Сила упругости - сила, возникающая в результате деформации тела и стремящаяся вернуть его в исходное положение.
Точка приложения в той же точке, где приложена сила действия, которая деформирует тело. Направление противоположно направлению действующей силы.
Fупр=-kx, где F - сила упругости, Ньютоны;
k - коэффициент жесткости пружины, Н/м (Ньютон на метр);
x - удлинение пружины в результате деформации, метры.
4. Сила трения - сила, возникающая в результате соприкосновения двух поверхностей при их относительном движении.
Точка приложения - место соприкосновения поверхности двух тел, направлена всегда в сторону, противоположную направлению движения.
Fтр= μmg, где μ - безразмерная величина, масса и ускорение свободного падения описаны выше.
Жер шары бетінің жалпы ауданы 510,2 млн.км-ге тең. Ол материктер мен мұхиттарға бөлінген. Құрлықты құрайтын материктер мен аралдар үлесіне шамамен 149,1 млн км немесе бүкіл Жер бетінің29,2%-ы келеді.
Жер шарында барлығы алты материк бар. Материктер қалыптасуы мен қазіргі табиғат ерекшеліктеріне сәйкес, солтүстік және оңтүстік жарты шар материктеріне топтастырылып, мынадай тәртіппен қарастырылады: Еуразия (54 млн км астам), Солтүстік Америка (24,2 млн км), Оңтүстік Америка (18,3 млн км), Африка (30,3 млн км), Аустралия мен Мұхит аралдары (9,0 млн км-ге жуық), Антарктика (14 млн км). Материктерге таяу жағалаудағы қайраңдар мен материктік беткейлерде материктік аралдар орналасқан. Олар – жер қыртысындағы қозғалыстар әсерінен құрлықтың кейіннен бөлініп қалған бөліктері, көбінесе ауданы ауқымды келеді (Гренландия, Мадагаскар, Британ аралдары және т.б.). Мұхиттардың қозғалмалы бөліктерінде жанартаулық аралдар (Исландия, Гавай, Азор аралдары), ал судың беткі температурасы +25С-тан жоғары аймақтарында маржандық аралдар (Үлкен Аустрия Тосқауыл рифі, Маржан теңізінің аралдары) орналасқан. Аралдар жеке-дара және топ болып кездеседі, аралдар тобын архипелаг деп атайды. Жер шарындағы ірі архипелагтар қатарына Канаданың Арктикалық архипелагы, Малайя архипелагы, Шпицберген архипелагы жатады.
Құрлық материктерге бөлінумен қатар, дүние бөліктеріне де жіктеледі. Дүние бөліктері дегеніміз құрлықтың ашылуы мен қоныстану ерекшеліктеріне сәйкес шартты түрде ажыратылатын тарихи-географиялық ірі аймақтар. Дүние бөліктері де алтау: Еуропа, Азия, Африка, («Ескі дүние»), Америка, Аустралия, Антарктика («Жаңа Дүние»).
Жер шарының аса ірі материгі Еуразияны ежелгі грек географтары екі дүние бөлігіне ажыратқан. Бұл дүние бөліктері Месопотамияны мекендеген ежелгі халықтар – финикиялықтардың «эреб»-батыс, «асу»-шығыс деген сөздерінің негізінде Еуропа және Азия деп аталған. Кейінірек ашылған Солтүстік және Оңтүстік Америка материктері табиғат жағдайларының айырмашылықтарына қарамастан, біртұтас Америка дүние бөлігіне біріктірілген. Дүние бөліктерінің құрамына көршілес жатқан аралдар да енеді.
1. Сила тяжести - сила, действующая на любое тело вблизи поверхности Земли или другого космического тела.
Точка приложения - центр тела (точка пересечения диагоналей), направлена всегда вертикально вниз.
F=mg, где F - сила тяжести, измеряется в Ньютонах (любая сила измеряется в Ньютонах);
m - масса тела, измеряется в СИ в килограммах;
g - ускорение свободного падения (в средней школе - коэффициент пропорциональности), измеряется в Н/кг (Ньютон на килограмм) или в м/с^2 (метр на секунду в квадрате).
2. Вес тела - сила действия на опору или подвес, возникает в результате действия силы тяжести.
Направлена всегда вертикально вниз, как и сила тяжести.
P=mg
P - вес тела, Ньютоны. Все остальные физические величины описаны выше.
3. Сила упругости - сила, возникающая в результате деформации тела и стремящаяся вернуть его в исходное положение.
Точка приложения в той же точке, где приложена сила действия, которая деформирует тело. Направление противоположно направлению действующей силы.
Fупр=-kx, где F - сила упругости, Ньютоны;
k - коэффициент жесткости пружины, Н/м (Ньютон на метр);
x - удлинение пружины в результате деформации, метры.
4. Сила трения - сила, возникающая в результате соприкосновения двух поверхностей при их относительном движении.
Точка приложения - место соприкосновения поверхности двух тел, направлена всегда в сторону, противоположную направлению движения.
Fтр= μmg, где μ - безразмерная величина, масса и ускорение свободного падения описаны выше.
Схемы наверняка есть в учебнике.
Объяснение: