Составьте схему бассейна реки сейм , в этой схеме укажите главную реку , её исток и устье , правые и левые притоки , границу бассейна реки ( водораздел), направление течения в каждой из рек речной системы ,
Гидросфера-жердің су қабығы. Ол әдетте мұхиттарға, континентальды жер үсті суларына және жер асты суларына бөлінеді.Планетадағы судың жалпы көлемі шамамен 1 533 000 000 текше шақырым. Гидросфераның массасы шамамен 1,46·1021 кг.бұл атмосфераның массасынан 275 есе көп, бірақ бүкіл планетаның массасының тек 1/4000 құрайды.Судың көп бөлігі мұхитта, әлдеқайда аз — мұздықтарда, континентальды су қоймаларында және жер асты суларында шоғырланған. Тұзды мұхит сулары гидросфера массасының 97,5% — дан астамын, су айдындары шамамен 2 %, жер асты сулары шамамен бірдей, ал жер үсті сулары 0,02% құрайды.Мұхиттар жер бетінің шамамен 71% құрайды. Олардың орташа тереңдігі 3800 м, ал максимум— 11 022 метр. Океаническую кору слагают осадочный және базальтовый қабаттар. Мұхиттардың суларында тұздар мен бірқатар газдар ериді. Атап айтқанда, мұхиттың жоғарғы қабатында 140 трлн тонна көмірқышқыл газы және 8 трлн тонна оттегі бар.Жер бетіндегі континентальды сулар гидросфераның жалпы массасында аз ғана үлесті алады, бірақ соған қарамастан олар сумен жабдықтаудың, суарудың және суландырудың негізгі көзі бола отырып, жер үсті биосферасының өмірінде маңызды рөл атқарады. Сонымен қатар, гидросфераның бұл бөлігі атмосферамен және жер қыртысымен үнемі өзара әрекеттеседі.Қатты күйдегі су криосфера деп аталады. Гидросфераның бір бөлігінен екіншісіне судың ауысуы жердегі судың күрделі циклін құрайды.Гидросфера өзінің бүкіл қалыңдығы бойынша биосферамен қабаттасады, бірақ тірі заттың ең жоғары тығыздығы жер үсті жылытылатын және күн сәулесі түсетін қабаттарға, сондай-ақ жағалау аймақтарына түседі.Гидросферада Жер бетінде тіршілік пайда болды. Палеозой дәуірінің басында ғана жануарлар мен өсімдіктердің біртіндеп шығуы басталды.
Эбел йиго жив-жив инсанасул цохIо гурони йикIунарей, сунцаниги, сундухъниги хисуларей хазина. Эбелалъ гьитIинаб къоялдаса нахъе балугълъиялде щвезегIан лъимералъе хъулухъ гьабула. Щиб миллаталъул ватаниги, кинаб ракьалда ватаниги инсанасе бищун хирияб жо щибилан гьикъани жаваб цо буго «Эбел». Киниялда бугеб лъимералъги, гIолилазги, херазги, рохаразги хIинкъаразги, къварилъаразги абула гьеб къокъаб амма магIна гъваридаб гьеб рагIи. Дидаги дица нахъе тараб гьитIинабго лъалкI эбелалъул бухIиги, чIухIиги, ургъелги, анищги гъорлъ жубараб бугилан ккола дида. Дун налъулав вуго кидаго ва кив вугониги эбелалда цеве.
Дун кодой вачарай, каранде къарай,
Керен дие кьурай, гIезе гьавурай,
Кинидахъ гIодой чIун ахх бачунаго,
Чанги сардал дие гIолон рорчIарай.
Баба бокьиларо дур беразда дий,
Рохалил гурони магIу хулизе,
Баба бокьиларо дур гIиналдаги,
Гьуинаб гурони калам рагIизе.
Эбелалъул гIадаб гIажаибаб ракI батилин кколаро дида. Гьелда гIадин лъималазда гурхIизеги, ургъел гьабизеги, йохизеги, гIодизеги, тIалаб гьабизеги цогидазухъан бажарулеб батилин кколаро. «Эбелалъул хIатIикь букIуна алжан »,- ан абула. Батизеги гьедин батила гьеб. Эбелалъул адаб-хIурмат рехун тарав чи гьев ккола хIалихьат, квешаб гIамалалъул чи. Амма гьединал гIемер гьечIо.
Гьаниб дие бокьун буго бицине дирго эбелалъул хIакъалъулъ. Эбел ккола дие бищунго кIудияб хазина. Эбелалъ дида малъула лъазе тIадабщинаб. Дир эбел йиго цIодорай, гIакъилай, пагьму кIудияй, гIадамазда гъорлъ берцинго кIалъазе ва йикIине лъалей. Дие бокьилаан гьелъ жиндирго сахлъи цIунизе, халатаб сонилаб гIумру гьелъул букIине, гьелъул рекIелъ ругелщинал мурадал тIуразе ва нижедаса йохун йикIине. Дир гIадинай хIеренай, хIасратай, калам гьуинай эбел лъилго йигодай? Эбелалъ абураб нухда хьвадани гьев чи киданиги мекъи ккезе гьечIо, гьеб дидаго бихьараб жо буго. Дие дирго эбел ккола ракI бащадай гьудуллъунги. Гьелъие дица рекIел ургъалаби рикьула, цинги гьелъ дидаги бицуна кин-щиб гьабилебали. Эбелалъе лъимер ккола бищунго кIудияб хазина. Эбелалъул лъикIлъиялъулги гьелъул хIеренлъиялъулги бицун бахъунаро.
Дица умумузе гьарула чорхое сахлъи, халатаб гIумру, рохалилаб гуреб хабар рагIугеги гьезда. Эбелалъ лъимералда квешаб жо малъуларо.
Дир хIеренай эбел, хIасратай эбел,
ГIакълу-лъай нижеда малъарай эбел,
Эбел, дур берцинлъи борцунеб роцен
Жеги бахъун гьечIин тола нижеца.
Гидросфера-жердің су қабығы. Ол әдетте мұхиттарға, континентальды жер үсті суларына және жер асты суларына бөлінеді.Планетадағы судың жалпы көлемі шамамен 1 533 000 000 текше шақырым. Гидросфераның массасы шамамен 1,46·1021 кг.бұл атмосфераның массасынан 275 есе көп, бірақ бүкіл планетаның массасының тек 1/4000 құрайды.Судың көп бөлігі мұхитта, әлдеқайда аз — мұздықтарда, континентальды су қоймаларында және жер асты суларында шоғырланған. Тұзды мұхит сулары гидросфера массасының 97,5% — дан астамын, су айдындары шамамен 2 %, жер асты сулары шамамен бірдей, ал жер үсті сулары 0,02% құрайды.Мұхиттар жер бетінің шамамен 71% құрайды. Олардың орташа тереңдігі 3800 м, ал максимум— 11 022 метр. Океаническую кору слагают осадочный және базальтовый қабаттар. Мұхиттардың суларында тұздар мен бірқатар газдар ериді. Атап айтқанда, мұхиттың жоғарғы қабатында 140 трлн тонна көмірқышқыл газы және 8 трлн тонна оттегі бар.Жер бетіндегі континентальды сулар гидросфераның жалпы массасында аз ғана үлесті алады, бірақ соған қарамастан олар сумен жабдықтаудың, суарудың және суландырудың негізгі көзі бола отырып, жер үсті биосферасының өмірінде маңызды рөл атқарады. Сонымен қатар, гидросфераның бұл бөлігі атмосферамен және жер қыртысымен үнемі өзара әрекеттеседі.Қатты күйдегі су криосфера деп аталады. Гидросфераның бір бөлігінен екіншісіне судың ауысуы жердегі судың күрделі циклін құрайды.Гидросфера өзінің бүкіл қалыңдығы бойынша биосферамен қабаттасады, бірақ тірі заттың ең жоғары тығыздығы жер үсті жылытылатын және күн сәулесі түсетін қабаттарға, сондай-ақ жағалау аймақтарына түседі.Гидросферада Жер бетінде тіршілік пайда болды. Палеозой дәуірінің басында ғана жануарлар мен өсімдіктердің біртіндеп шығуы басталды.