Изложение Дуьххьарлера хьехархо Напишите на чеченском языке Вот текст
ДУЬХХЬАРЛЕРА ХЬЕХАРХО.
. Тхешан куьпарчу берашца школе йигира со а. Мел хазахетара суна! Моьттура, дерриге дуьне оцу сайн жимачу т1оьрмиг чохь ду, цу чуърчу абато со цхьана тамашийначу ирсе кхачор ю.
Лулахойн бераша хьехархочуьнга д1аелира со. Тхан йишин Элитин хенара йо1 яра иза. Амма сунна цкъа а диццало и де а, сайн духхъарлерачу хьехархочун сурт а. Х1инца а сайна гуш сана хетта цуънан. эсала, екхна, к1айн горга юхь, къинхетаме б1аьргаш, букъ буъззина стомма 1аьржа ши ч1аба, д1аса т1емаш тесна даьржина 1аьржа ц1оцкъамаш, к1еда аз.
Суна а, тхуна массарна а Белител дагна хьоме адам дацара. Цо т1еюьйхина муьлхха коч, тиллина йовлакх, лергех оьхкина ч1агарш, когара мачаш – уьш механа мел йорах хиллехь а, тхуна исбаьхьа хетара. Тхо дерриг а цунах тардала г1ертара.
Массанхьа тхоьца яра Белита. Х1инца ойла йо ас: цо ешаза книга, цунна ца хууш х1умма хила а хиллийтехьа?|Муьлхха а хаттар шега даларх, эсала ела а къежий, нийса жоп лора цо. Дуьйцура муьлххачу а книгех лоций. Ткъа туьйранаш! Цкъа а к1ордор дацара цаьрга ладог1а. (А.Айдамиров)
Жоңғы – ағаш, мүйіз, металл бұйымдарын жону, өңдеу үшін қолданылатын, асыл болаттан жасалған құрал. Қос қолдап ұстау үшін екі басы екі тұтам ағашқа немесе мүйізге сапталады. Үйшілер мен арба, шана жасаушылар ағашты кептірерде әуелі қабығын Жоңғымен сыдырып тазартады. Ағаш өңдеуге арналған Жоңғының үстірік сүргі, аталғы, сарнауық, бүкір Жоңғы деген түрлері болады. Жоңғының тезден шығып кепкен уық, кереге, өре ағаштарға өрнек жүргізгенде қолданылатын ирек тісті түрлерін сарнауық деп, ал түзу сүргілей отырып, ойыс сызатты, дөңес қобылы өрнектер жасау үшін қолданылатын, арнаулы жүз отырғызылған түрін үстірік сүргі деп атайды. Ағашты, мүйізді қырып өңдегенде кедір жүзді, көбелі, қобылы Жоңғылар қолданылады
Көлемі ЗО жол. Бұл шығармада тұтас халыққа арнап айтылған терең де күрделі ойлар шерлі жүректен шамырқанып, толқып шыққан. Үлкен адамгершілік, қайраткерлік, оқымыстылық биікке көтерілген ақын үні бірде айбарлы, бірде кекті, бірде мұңлы. Қазақ халқын бөлмей-жармай, түгел қамтып, тұтас шолып, баршасына бағыштап айтылған өлеңнің әлеуметтік салмағы орасан зор. Ақын алдымен көз алдыңызға мұрты аузына түскен, бір ұрты май, бір ұрты қан, алғашқыда шырайы сартша жылтырап тұрған қазақтың кескінін алып келеді. Осыдан кейін барып оның ішкі әлемін, мінез ерекшеліктерін айқындап аша бастайды.