5. галактика – это… 1) система из 200 млрд звезд, туманностей, планет и других космических тел; 2) скопление звезд на млечном пути; 3) другое название солнечной системы; 4) другое название вселенной; 5) солнечная система находится в центре галактики; 6) солнечная система находится в 34 000 световых лет от центра галактики; 7) галактика – не , а лишь кажущаяся совокупность звезд на небе; 8) объекты галактики связаны между собой силами тяготения, общим происхождением и движением; 9) объекты галактики не связаны между собой; 10) объекты галактики образовались в той же туманности, что земля и планеты солнечной системы; 11) наша галактика обладает спиральной структурой; 12) галактика имеет округлую (эллиптическую) форму; 13) галактика имеет неправильную форму. 6. туманность – это… 1) огромное облако космического газа и пыли; 2) шарообразное тело, которое светит отраженным светом; 3) глыба замерзших газов, в которую вмерзли твердые частицы и камни; 4) туманности состоят в основном из водорода; 5) туманности состоят в основном из соединений углерода, азота, неона и других тяжелых газов; 6) туманности состоят в основном из кремния, железа и других тяжелых элементов; 7) в результате сверхмощных взрывов звезд образуются… 8) образование звезд происходит… 9) образование звезд происходит в результате явления… 7. звезда – это… 1) огромный раскаленный газовый шар; 2) шарообразное тело, состоящее из раскаленной плазмы; 3) шарообразное тело, которое светит отраженным светом; 4) звезды массами от 1029 до 1032 кг, или от 0,08 до 100 масс солнца; 5) звезды массами менее 1029 кг, или менее 0,08 масс солнца; 6) массы звезд свыше 1032 кг, или более 100 масс солнца; 7) звезды состоят в основном из водорода и гелия; 8) звезды состоят в основном из углерода, кремния, железа и других тяжелых элементов; 9) состав звезд не известен; 10) выделение энергии в недрах звезд происходит в результате… 11) классы звезд связаны с их цветом и температурой… 8. связь между спектральным классом звезды и временем пребывания на главной последовательности. звезды классов о (в) существуют… звезды классов g (k) существуют… звезды класса м существуют…
Сыр өңірі – белгілі бір дәстүрдің ғана жеке дамыған жері емес, тоғыз жолдың торабы, сан түрлі тарихи оқиғалар мен көзқарастар бір мүддеге тоғысқан өлке. Сол себепті өңірде өмір сүрген жырау, жыршы, ақын, күйші, әнші, сал – серілер шығармашылығы әлем әдебиетінде сирек кездесетін құбылыс ретінде өзіндік сипаты басым өнер түрі есебінде айрықша назар аударады. Сыр елінде өмір сүріп, аты үш жүзге мәлім болған ақын – жырауларымыз ұрпақ тәрбиесіне, инабаттылық пен ой – өрісінің дамуына, эстетикалық талғам биігінен көрінуін басты назарда ұстаған.Мысалыға, атақты Ешнияз сал, Жиенбай Дүзбенбетов, Сәрсенбай Бөртебаев, Тұрымбет Салқынбаев, Тасберген Құлманов, Шегебай Бектасұлы, Рүстембек Жиенбаев, Дайырдың Оңғары, Молдахмет Дабылов, Жүсіп, Ібаш, Дүйсен, Мұзарап, Үбісұлтан, Әкімгерей, Көшеней тағы басқа да есімі елге кеңінен танылған жыршы-жыраулардың туған, өмір сүрген жері Сыр бойы, Қасиетті Қармақшы жері.
Мезолитте мамонт, мүйізтұмсық сияқты ірі және табын болып жүретін аңдар жойылып кетті. Жеке жүретін бұғы, қабан секілді аңдарды қуып жүріп аулау қажеттігінен аңшылар садақ пен жебені ойлап тапты. Садақ аңды алыстан атуға мүмкіндік берді. Сондықтан мезолит дәуірінің басты жаңалығы садақ пен жебе болып есептеледі.
Бұл дәуірдің үлкен жаңалығының бірі — ұзындығы 1-2 см ұсақ жаңқа тастан жасалған құрал (микролит).
Археологтардың қазба жұмыстары кезінде мезолиттік ескерткіштер аз табылды. Қазақстан аумағында 20-дан астам мезолиттік тұрақ белгілі. Бұл дәуірде аңшылар бір жерде ұзақ мекендемегендіктен, олардың баспаналары да тұрақты болмады. Мезолит дәуіріндегі адамдар үнемі жайылымдарын ауыстырып, өрістеп отырған аңдардың соңынан ілесіп көшіп жүрді. Аңшылар Ертіс, Есіл, Тобыл, Торғай, Жайық өзендерінің бойын мекендеген.
Мезолиттік баспаналар тұрақты болмады. Баспаналар жеңіл қос секілді, ағаштан айқастырыла құрылып, үстінен аң терісі жабылатын. Есіл өзені аңғарынан қабырғалары терең көмілген, көлемі 40-60 шаршы метр болатын осындай баспана табылды.