«Станционный смотритель» - одна из повестей, входящих в цикл «Повести покойного Ивана Петровича Белкина», написанный А. С. Пушкиным осенью 1830 года в Болдине. Известно, что Болдинская осень - едва ли не самый продуктивный период в творчестве поэта: собираясь расстаться с холостой жизнью и предчувствуя ограниченность времени, которое у него будет оставаться для творчества после женитьбы, Пушкин, казалось, старался успеть написать как можно больше. С другой стороны, предстоящая женитьба, несмотря на все огорчения, связанные с устройством свадьбы, не могла не радовать поэта, не заставлять трепетать и волноваться его сердце. Творческому вдохновению и пора года - любимая Пушкиным осень. этого периода как нельзя глубже отражает внутреннее состояние поэта: радостные, игривые нотки перемежаются в ней с тревожными и грустными. Однако хорошее настроение преобладает. Оно побуждает Пушкина экспериментировать, пробовать себя в прозе. Так появляются «Повести Белкина», проникнутые «веселым лукавством ума» (слова эти когда-то Пушкин сказал о творчестве И. Крылова). Пушкинского «веселого лукавства ума» трудно было не заметить: не зря Баратынский при чтении повестей, по словам самого поэта
Назымбек екiншi кезекте оқиды. Жер тайғақ. Асыға басып, мектебiне келе жатыр. Бiрер рет аяғы тайып кетiп құлап тұрды.
Өзiмен бiрге оқитын Нақысбектi жолда кездестiрдi. Ол бiр кiшкентай баланы қолтықтап алған. Бала еңiреп жылап келедi.
– Мына бала сенiң iнiң бе? – деп сұрады Назымбек.
– Жоқ.
– Ендi кiмiң?
– Құлап, аяғын ауыртып алған екен.
– Оны қайда апарасың?
– Дәрiгерге көрсетiп, жарасын таңғызып берейiн. Екеулеп апарып салсақ қайтедi? – деп өтiнгендей болды Нақысбек.
– Сабақтан кешiгемiз ғой...
– Мен кешiксем, Күлпәш Құлекеноваға айтарсың, мертiккен баланы дәрiгерге әкеттi деп.
– Айтайын, көп жүрiп қалма! – деп, жүгiре жөнелдi Назымбек. Нақысбек арқалап алған бала зар қағады. Ауырсынып, шырылдауына қарағанда аяғы сынған болу керек.
– Жылама, қазiр дәрiгерге жетемiз, таяу қалды. Сенiң атың кiм?
– Төлеген...
– Ал, Төлеген батыр, мойнымнан мықтап ұста, тез жеткiзе қояйын, – Нақысбек Төлегендi хирургке алып келдi. Олар айнаға түсiрiп, сынық бар дептi. Емханаға салатын болды. Хирург Нақысбекке:
– Кiшiге көрсеткен қамқорлығың үшiн саған рақмет! – деп, басынан сипап, арқасынан қақты. Ендi Нақысбек мектепте қарай жүгiрдi
Өзiмен бiрге оқитын Нақысбектi жолда кездестiрдi. Ол бiр кiшкентай баланы қолтықтап алған. Бала еңiреп жылап келедi.
– Мына бала сенiң iнiң бе? – деп сұрады Назымбек.
– Жоқ.
– Ендi кiмiң?
– Құлап, аяғын ауыртып алған екен.
– Оны қайда апарасың?
– Дәрiгерге көрсетiп, жарасын таңғызып берейiн. Екеулеп апарып салсақ қайтедi? – деп өтiнгендей болды Нақысбек.
– Сабақтан кешiгемiз ғой...
– Мен кешiксем, Күлпәш Құлекеноваға айтарсың, мертiккен баланы дәрiгерге әкеттi деп.
– Айтайын, көп жүрiп қалма! – деп, жүгiре жөнелдi Назымбек. Нақысбек арқалап алған бала зар қағады. Ауырсынып, шырылдауына қарағанда аяғы сынған болу керек.
– Жылама, қазiр дәрiгерге жетемiз, таяу қалды. Сенiң атың кiм?
– Төлеген...
– Ал, Төлеген батыр, мойнымнан мықтап ұста, тез жеткiзе қояйын, – Нақысбек Төлегендi хирургке алып келдi. Олар айнаға түсiрiп, сынық бар дептi. Емханаға салатын болды. Хирург Нақысбекке:
– Кiшiге көрсеткен қамқорлығың үшiн саған рақмет! – деп, басынан сипап, арқасынан қақты. Ендi Нақысбек мектепте қарай жүгiрдi