stas2491

05.08.2020 20:34 •  Биология

Биология пәні бойынша 7 - сынып оқушысының өзіндік жұмысының жоспары
IV тоқсан
Сабақтың нөмірі: 1
Сабақтың тақырыбы: §48 Белгілердің тұқымқуалаудағы ДНҚ-нің рөлі. §49 ДНҚ,гендер және хромосомалар, олардың құрылымы
Мақсаты: Бұл сабақта оқушы тұқымқуалаушылық пен өзгергіштік ұғымын ашу, ДНҚ,гендер және хромосомалар, олардың құрылымымен танысу
Қысқаша конспект
Тұқым қуалаушылық - ата тектерге тән белгілерді сақтаудағы тірі ағзалардың ортақ қасиеті. Тіршілік иесінің бұл ерекшелігін көбеюге дейінгі ДНҚ-ның еселенуі кезіндегі генетикалық ақпараттың берілуімен қамтамасыз етіледі.
Өзгергіштік - тірі ағзалардың өз ата-енелерінен (ата тектерінен) айырмашылығындағы ортақ қасиеті. Дарақтар көбею кезінде ата тектерінен ешкімнің көшірмесін толық бере алмайды. Шындығына келсек, дарақтардың жыныссыз көбеюі кезінде де аналық формалардың дәлме-дәл көшірмесі болмайды. Өзгерістерді математикалық талдау арқылы есептеп шығаруға болады. Өзгергіштік белгілердің қарапайым графикалық жолдардың біреуі - өзгермелі нұсқалар қатары және өзгермей нұсқалық қисық сызық.
Ген(грек. genos — тұқым, тек) — тұқым қуалаудың қандай да бір элементар белгісін қалыптастыруға жауапты материалдық бірлік. Генде жасушаның құрылымы мен қызметін анықтайтын генетикалық ақпарат болады. Бір организмнің Гендер жиынтығы оның генотипін құрайды. Жасушаның бөлінуі кезінде бұл хромосомалар екі еселенеді және жаңа түзілген жас жасушаалар осындай ата-аналық Гендер жиынтығының көшірмесін алады. Соның нәтижесінде жасушааның барлық белгілері (қасиеттері) ұрпақтан ұрпаққа беріледі, яғни тұқым қуалайды.
Дезоксирибонуклеин қышқылы (ДНҚ) - тірі организмдердегі генетикалық ақпараттың ұрпақтан-ұрпаққа берілуін, сақталуын, дамуы мен қызметін қамтамасыз етуіне жауапты нуклеин қышқылының екі түрінің бірі. ДНҚ-ның жасушадағы басты қызметі - ұзақ мерзімге РНҚ мен ақуызға қажетті ақпаратты сақтау.
Хромосомалар (хромо… және грек. soma — дене) [1] — жасуша ядросында болатын, гендерді тасымалдайтын және организмдер мен жасушалардың тұқым қуалау қасиеттерін анықтайтын органоидтар. Хромосомалар өздігінен көбейе алады, өзіндік атқаратын қызметі мен арнайы құрылымы бар және оны келесі ұрпақта сақтай алады.
Оқулық беттеріне, Интернет-ресурстарға сілтеме: bilimland.kz, daryn.online, «Атамұра» ба беттер
Оқушыларға арналған тапсырмалар:

Оқу мақсаты Белгілерді анықтауда гендердің рөлі
Бағалау критерийі Белгілерді анықтауда гендердің рөлін сипаттайды
Дағдылар Білімді қолдану.Сын тұрғысынан ойлау
Дескриптор
«ген» түсінігіне анықтама береді
Басым/доминантты/ белгілерді ажыратады

Тапсырмалар:
Ген түсінігіне анықтама беріңіз.



Басым белгіні анықтаңыз.Үш балалы отбасында анасы сары шашты,әкесі қара шашты,бір баласы сары шашты ал екеуі қара шашты.


Кері байланыс: орындалған тапсырманы оқушы электронды пошта немесе WhatsApp» мобильді қосымшасы арқылы жібереді.