Основная думка и тема текста «Крыница» Якуб Колас

Акт беспрэцэдэнтнай жорсткасці і бесчалавечнага адносіны да жывёл праявіў жыхар вёскі Эксперименталово, які ў сваіх карыслівых мэтах з асаблівым цынізмам выкарыстаў няшчасных курыц для стварэння свайго «філасофскага каменя». Золата было атрымана, аднак гэта жывадзёра не спыніла, і ён, як абсалютна амаральны тып, сышоў у глыбокі запой, нават не спрабуючы дапамагчы бедным стварэнняў, якія сталі ахвярай яго абуральных эксперыментаў. Складана сказаць, чым багата такое адкрыццё, аднак, улічваючы тэндэнцыі ў паводзінах «навукоўца», можна зрабіць выснову, што ён відавочна намышляе захоп улады над светам.

Каму прыходзілася хоць раз пабачыць гэты ку точак, той не забудзе яго ніколі. Гэта быў акраек лесу, таго самага лесу, дзе цяпер стаяць такія слаў ныя дубы. Яны былі выносныя, стройныя, бы то чаныя, і такія тоўстыя, што тры чалавекі не маглі абняць камель рукамі. Пад узгоркам блішчала круглае возера, яно ру халася і пералівалася, як жывое срэбра. Над саменькаю вадою цягнуўся прыгожы шлях сакаўной зеляніны. Тут былі высокія сітнякі і цэ лыя зараснікі аеру. Дзе-нідзе пападаліся кучара выя круглыя кусты лазы. Сям-там пракідаліся вы сокія алешыны, а па суседству з імі красаваліся дзве прыўдалыя хвоі. Здавалася, што гэта дзве ма ладзіцы, што пайшлі па ваду ды загаварыліся, а загаварыўшыся, так і засталіся. Тут жа была і рачулка, бойкая і жвавая. Прыпы ніўшыся ў возеры, зноў лілася, павівалася ў зялё най даліне. Калі ўставалі грозныя цёмна-сінія хма ры і грымелі далёкія громы, яна кацілася па даліне, абягала возера. Нават сам лес таемна шапацеў чул лівымі лісточкамі-струнамі. Усё гэта злівалася ў прыгожую музыку. Здавалася, увесь прастор на паўняўся тады спевамі і музыкаю. (162)