1.Адзначце прыслоўі: 1) добры; 2) дабрэць; 3) дабрата; 4) добра; 5) па-добраму.
2.Адзначце словазлучэнні, у якіх прыслоўе абазначае прымету прадмета: 1) чай па-кітайску; 2) дарога дахаты; 3) пабегчы нетаропка; 4) вокны насупраць; 5) штаны навыпуск.
3.У ролі якіх членаў сказа ўжыты прыслоўі ў наступным сказе? Дарога наперадзе накрыж разыходзілася: 1) выказнік і акалічнасць; 2) акалічнасць; 3) акалічнасць і азначэнне; 4) выказнік; 5) дапаўненне і азначэнне.
4.Колькі прэдыкатыўных прыслоўяў ужыта ў наступным сказе? Можа быць, яны б і разышліся, затаіўшы лёд у сэрцы, але вакол было так цёпла, мірна і ў саміх на душы было так бесклапотна, што лёд гэты не трымаўся: 1) ніводнага; 2) адно; 3) два; 4) тры; 5) чатыры.
5.Адзначце сказы, у якіх ужыты формы ступеней параўнання прыслоўяў: 1)Ціха набліжаемся да дзеда, падыходзім бліжэй і бліжэй; 2) Пад поўдзень рыба пачала брацца горш і горш; 3) Дзіма быў большы за Юрку і, вядома, дужэй; 4) Жыццё ў нас павінна быць вечна чысцей і прасцей; 5) Не сумняваўся я ў гэтым ніколі, толькі цяпер вера стала цвярдзей.
6.Адзначце прыслоўі, утвораныя прыставачным няцяжка; 2) наверсе; 3) падоўгу; 4) наводдаль; 5) наглуха.
7.Адзначце прыслоўі, утвораныя суфіксальным бягом; 2)знізу; 3)рашуча; 4) абы-дзе; 5) бягом.
8.Адзначце прыслоўі, утвораныя прыставачна-суфіксальным спераду; 2) учатырох; 3) даверху; 4) апоўдні; 5) дзе-небудзь.
9.Адзначце прыслоўі, утвораныя шляхам складання слоў: 1) паўсюдна; 2) паўжартам; 3) паслязаўтра; 4) паслядоўна; 5) напаўголаса.
10.Адзначце сказы, у якіх не (ня) з прыслоўямі пішацца разам: 1) Закладзі спадчыну ў мову – перш за ўсё. Бо выдзьмуць вятры гісторыі і напамінак пра тых, хто (не, ня)дбала адмахваецца ад яе, як ад нечага брыдкога і аджытага; 2) Слова! Адно яно будзе жыць, бо ў мове закладзена вялікая жыццетрываласць, і (не,ня)здарма дайшло ад старажытных: “Упачатку было Слова, і Слова было ад Бога, і Бог быў Слова”; 3) З базару людзі валяць валам, хто мёд нясе, а хто – касу. А я – (не, ня)многа і (не, ня)мала – сто новых прыказак нясу; 4) Я спыніўся і моўчкі стаў слухаць мелодыю слоў (не, ня)звычайна прываблівай, напаўзабытай гаворкі; 5) У мовы інтанацыі свае, дасведчаны адразу іх пазнае; так (не, ня)таропка ручаёк пяе, так мякка шэпча цішыня.
11.Чаму прыслоўі нідзе, ніколі, нікуды, ніяк, ніадкуль, нізашто, ніколькі з часціцай ні пішуцца разам? 1) гэтыя прыслоўі без ні не ўжываюцца; 2) прыслоўі можна замяніць сінонімамі без не; 3) у адмоўных прыслоўях ні пішацца заўсёды разам.
12.Адзначце прыслоўі, у якіх пішацца нн: 1) разум...а; 2) стара...а; 3) адваж...а; 4) задуме...а; 5) край...е
13.Якія прыслоўі пішуцца праз дэфіс? 1) з прыстаўкай абы-; 2) з часціцай бы (б), жа (ж); 3) з прыстаўкай па- і суфіксамі –ому, -аму, -яму, -йму, -ску, -цку, -ы; 4) з суфіксам –сьці; 5) складаныя, дзе паўтараюцца аднолькавыя, блізкія або антанімічныя словы; 6) з прыстаўкай па-, утвораныя ад парадкавых лічэбнікаў.
14.Напішыце лічбы, як пішуцца наступныя прыслоўі: (1) разам; (2) праз злучок; (3 ) асобна: 1) сустрэцца (з)ранку ( ); 2) спыніцца (дзе)небудзь ( ); 3) дамовіцца на (пасля)заўтра ( ); 4) сядзець (у)абдымку ( ); 5) смяяцца (без)перастанку ( ); 6) працаваць (у)чатырох ( ); 7) апрануць (шыварат)навыварат ( ).
15.Адзначце прыслоўі, якія пішуцца праз дэфіс: 1) (раз)пораз; 2) (без)разбору; 3) (дзе)нідзе; 4) (усё)роўна; 5) (як)небудзь; 6) (як)след; 7) (да)ўпаду; 8) (абы)куды.
16.Прыслоўі з суфіксам -сьці пішуцца заўсёды: 1) разам; 2) асобна; 3) праз дэфіс
17.Як пішуцца змешчаныя ніжэй прыслоўі? (1) разам; (2) асобна; (3) праз дэфіс: 1) прывітацца (на)ляту; 2) пачаць (на)нава; 3) выглядаць (па)святочнаму; 4) глядзець (па)доўгу; 5) кінуцца (у)рассыпную; 6) уцякаць (без)аглядкі; 7) успамінаць (калі)нікалі; 8) выканаць (як)след; 9) пайсці (абы)куды; 10) гуляць (па)доўгу.
18.Удвух (1), удзвюх (2) ці ўдваіх? Пастаўце ў дужках адпаведныя лічбы: 1) Юля ( ) з мамай прыбірала ёлачку, чапляла на яе шышкі, жалуды, шары, цукеркі; 2) Бацька і маці выхоўвалі сына ( ); 3) Каб не адстаць у вучобе, Валодзя чытаў, маляваў, рыхтаваў урокі ( ) з сябрам; 4) Камель алешыны паддаўся і рушыў з месца, калі дружбакі ( ) пацягнулі яго з балота; 5) Аднойчы пайшоў Лёнька ў лес па грыбы ( ) з новай мамай; 6) Гэта быў апошні раз, калі сясцёр бачылі ( ) разам.
19.Падкрэсліце прыслоўі як члены сказа: 1) Вакол луг як луг, а ў самай сярэдзіне – пятаком дрыгва; 2) Добра ўсюды было летам Валодзьку, але нікуды не вабіла яго так, як у хмызняк за сялом; 3) Ён толькі адзін мае гэткае права – адкрыць для машын шлях налева, направа, пусціць напрасткі іх, а потым спыніць, каб пешаходам дарогу адкрыць; 4) Дзе яшчэ так наўзахапкі могуць спяваць салаўі і задзірыста цокаць вавёркі! 5) Не сумняваўся я ў гэтым ніколі, толькі цяпер вера стала цвярдзей: родная мова, роднае поле – хіба за роднае ёсць што радней?
20.Зрабіць марфалагічны разбор аднаго прыслоўя з задання 19.
Дрэва моцнае свае каранямі , рака — вытокамі , а чалавек — сваімі продкамі. На змену дубам-дзядулям уздымаюцца «ценькія дубочкі» , магутныя кроны якіх праз некаторы час зашумяць у дуброве жыцця, — такі галоўны закон вечнасці і неўміручасці кожнага народа.
Першая ўмова закону вечнасці — каб унукі ведалі : «хто такія іх продкі» , каб помнілі і бераглі як зрэнку вока , створаную імі і пакінутую ў спадчыну маёмасць . Можна ўзгадаць мудрасць тоесную мудрасці шляхціца Завальні з твора Яна Баршчэўскага «Мінулае вучыць нас , як жыць сёння». З люстра мінуўшчыны глянуць на нас вочы Святой нябесная заступніцы Ефрасіні Полацкай . Шасцёра сыноў знакамітага князя-вешчуна Усяслава Чарадзея ўзбагацілі радаводнае дрэва полацкай дынастыі Рагвалодавічаў шматлікімі атожылкамі. Сам Усяслаў Чарадзей княжыў 57 гадоў , і за гэты час Полацкае княства дасягнула найвялікшага росквіту . Нямала Чарадзеевых нашчадкаў увайшло ў гісторыі . Але найбольшую славу прынясуць Полацку пасля Усяслава не ваяры . Зрабіць гэта наканавана было яго ўнучцы — Еўфрасініі Полацкай. Яе жыццё, «як прамень сонечны», прасвятліла «зямлю Полацкую». «Была яна дапамогай пакрыўджаным , суцяшэннем засмучаным , распранутым — адзеннем , хворым — наведаннем ці , проста кажучы, — для ўсіх была ўсім». Заслуга яе перад нашай нацыяй не толькі ў манацтве і перапісванні кніг , не толькі ў садзеянні будаўніцтву скага сабора, распісанага ўнікальнымі фрэскамі . З яе імем звязана і стварэнне ў 1161 годзе полацкім майстрам Лазарам Богшам паводле яе заказу нацыянальнай рэліквіі — крыжа . Гэта сімвал палітычнай самастойнасці і культурнага росквіту Полацкага княства — старажытнага правобраза Беларусі.
У галерэі партрэтаў нашых слынных продкаў , па якіх нас прымае свет — Францыск Скарына. » І Скарына наш друк распачаў за паўвека да Фёдарава», — з гонарам пісаў Пімен Панчанка ў вершы «Мы з тых беларусаў». У тым, што мы ёсць сёння як нацыя і грамадзяне , першая заслуга Францыска Скарыны. Ен не толькі наш першы Доктар навук — ён першы беларускі ўніверсітэт . У яго творчай спадчыне — пачаткі ўсіх нашых пачаткаў , бо ён і філосаф , і педагог , і гісторык, і эстэтык, і батанік, і медык…. Надзённа гучыць Скарынаў успамін усім нам , што светам валадарыць любоў , бо яна самая дасканалая з усіх даброт і каштоўнасцей, без якой марна ўсё ў свеце.
Імя Кастуся Каліноўскага — гэта сімвал нашай Радзімы, а вобраз яго шырока ўвасобіўся ў творах мастакоў . Каліноўскаму за месяц да гібелі споўнілася б 26 год . » За такі час большасць паспявае зрабіць мала . А гэты паспеў стварыць вольную беларускую прэсу, пасеяць насенне народнага гневу , узрасціць яго і зжаць пасеў».
Сапраўдны подзвіг — гэта жыццё беларускіх пісьменнікаў. Яны , нягледзячы на прыгнёт , пісалі па-беларуску. На жаль, расцаніць па сапраўднаму іх майстэрства ўдалося не адразу . Бо сапраўдны талент генія апяраджае свой час. Янка Купала, Якуб Колас, Максім Танк, Максім Багдановіч — яркі прыклад людзей, што стаялі сцяной за мову родную і ўзбагачалі няспынна скарбніцу беларускай культуры.
Усе гэтыя людзі павінны быць прыкладам для нас. Тыя, на каго варта раўняцца. Менавіта яны стварылі радасць і гонар за права беларусам звацца. Людзі , якія і па сённяшні дзень абуджаюць беларускія сэрцы сваёй жыватворнай сілай. Людзі, які праслаўляюць і дагэтуль наш край. Мы шчаслівыя ад таго, што наш народ мае такіх людзей з вялікай літары.
Дрэва моцнае свае каранямі , рака — вытокамі , а чалавек — сваімі продкамі. На змену дубам-дзядулям уздымаюцца «ценькія дубочкі» , магутныя кроны якіх праз некаторы час зашумяць у дуброве жыцця, — такі галоўны закон вечнасці і неўміручасці кожнага народа.
Першая ўмова закону вечнасці — каб унукі ведалі : «хто такія іх продкі» , каб помнілі і бераглі як зрэнку вока , створаную імі і пакінутую ў спадчыну маёмасць . Можна ўзгадаць мудрасць тоесную мудрасці шляхціца Завальні з твора Яна Баршчэўскага «Мінулае вучыць нас , як жыць сёння». З люстра мінуўшчыны глянуць на нас вочы Святой нябесная заступніцы Ефрасіні Полацкай . Шасцёра сыноў знакамітага князя-вешчуна Усяслава Чарадзея ўзбагацілі радаводнае дрэва полацкай дынастыі Рагвалодавічаў шматлікімі атожылкамі. Сам Усяслаў Чарадзей княжыў 57 гадоў , і за гэты час Полацкае княства дасягнула найвялікшага росквіту . Нямала Чарадзеевых нашчадкаў увайшло ў гісторыі . Але найбольшую славу прынясуць Полацку пасля Усяслава не ваяры . Зрабіць гэта наканавана было яго ўнучцы — Еўфрасініі Полацкай. Яе жыццё, «як прамень сонечны», прасвятліла «зямлю Полацкую». «Была яна дапамогай пакрыўджаным , суцяшэннем засмучаным , распранутым — адзеннем , хворым — наведаннем ці , проста кажучы, — для ўсіх была ўсім». Заслуга яе перад нашай нацыяй не толькі ў манацтве і перапісванні кніг , не толькі ў садзеянні будаўніцтву скага сабора, распісанага ўнікальнымі фрэскамі . З яе імем звязана і стварэнне ў 1161 годзе полацкім майстрам Лазарам Богшам паводле яе заказу нацыянальнай рэліквіі — крыжа . Гэта сімвал палітычнай самастойнасці і культурнага росквіту Полацкага княства — старажытнага правобраза Беларусі.
У галерэі партрэтаў нашых слынных продкаў , па якіх нас прымае свет — Францыск Скарына. » І Скарына наш друк распачаў за паўвека да Фёдарава», — з гонарам пісаў Пімен Панчанка ў вершы «Мы з тых беларусаў». У тым, што мы ёсць сёння як нацыя і грамадзяне , першая заслуга Францыска Скарыны. Ен не толькі наш першы Доктар навук — ён першы беларускі ўніверсітэт . У яго творчай спадчыне — пачаткі ўсіх нашых пачаткаў , бо ён і філосаф , і педагог , і гісторык, і эстэтык, і батанік, і медык…. Надзённа гучыць Скарынаў успамін усім нам , што светам валадарыць любоў , бо яна самая дасканалая з усіх даброт і каштоўнасцей, без якой марна ўсё ў свеце.
Імя Кастуся Каліноўскага — гэта сімвал нашай Радзімы, а вобраз яго шырока ўвасобіўся ў творах мастакоў . Каліноўскаму за месяц да гібелі споўнілася б 26 год . » За такі час большасць паспявае зрабіць мала . А гэты паспеў стварыць вольную беларускую прэсу, пасеяць насенне народнага гневу , узрасціць яго і зжаць пасеў».
Сапраўдны подзвіг — гэта жыццё беларускіх пісьменнікаў. Яны , нягледзячы на прыгнёт , пісалі па-беларуску. На жаль, расцаніць па сапраўднаму іх майстэрства ўдалося не адразу . Бо сапраўдны талент генія апяраджае свой час. Янка Купала, Якуб Колас, Максім Танк, Максім Багдановіч — яркі прыклад людзей, што стаялі сцяной за мову родную і ўзбагачалі няспынна скарбніцу беларускай культуры.
Усе гэтыя людзі павінны быць прыкладам для нас. Тыя, на каго варта раўняцца. Менавіта яны стварылі радасць і гонар за права беларусам звацца. Людзі , якія і па сённяшні дзень абуджаюць беларускія сэрцы сваёй жыватворнай сілай. Людзі, які праслаўляюць і дагэтуль наш край. Мы шчаслівыя ад таго, што наш народ мае такіх людзей з вялікай літары.